Choroba wieńcowa, nazywana chorobą niedokrwienną serca, to stan niedokrwienia mięśnia sercowego. Związany jest on z obecnością zwężeń w tętnicach wieńcowych, które zaopatrują serce w krew. Zazwyczaj jest to związane z występowaniem w tych naczyniach blaszek miażdżycowych. Typowym symptomem choroby wieńcowej jest ból w klatce piersiowej. Niekiedy jednak schorzenie objawia się w mniej charakterystyczny sposób. Jak rozpoznać chorobę niedokrwienną serca?
Choroba wieńcowa jest najpowszechniejszym schorzeniem układu krążenia u ludzi żyjących w wysoko rozwiniętych krajach. Co roku diagnozuje się od 250 do 300 nowych przypadków na sto tysięcy mieszkańców. Choroba niedokrwienna serca częściej rozwija się u mężczyzn w wieku 40-55 lat. Prawdopodobieństwo zachorowania na nią rośnie wraz z wiekiem. Co warto wiedzieć o chorobie wieńcowej?
Choroba wieńcowa – na czym polega?
Choroba wieńcowa to zespół objawów, które pojawiają się u chorego po niewystarczającym zaopatrzeniu komórek ciała w substancje odżywcze i tlen. Wynika to ze zwężenia tętnic doprowadzających krew do mięśnia sercowego. Są one zatykane najczęściej przez blaszki miażdżycowe. Gdy w ścianach naczyń pojawiają się uszkodzenia, zaczyna tam gromadzić się cholesterol. Ściana przebudowuje się, a światło tętnic zwęża się koncentrycznie. Blaszka wapniowa włóknieje i wapnieje, stając się narażona na pęknięcia. Może więc zamknąć naczynie na dwa sposoby. Dzieje się to albo poprzez jej dalsze rozbudowywanie albo przez odłamanie fragmentu, który może dostać się do dystalnych naczyń krwionośnych.
Rodzaje choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa może być stabilna, czyli przewlekła, lub objawiać się jako ostre zespoły wieńcowe. W przebiegu choroby przewlekłej ból w klatce piersiowej może pojawiać się jedynie w niektórych sytuacjach. Najczęściej dzieje się to przy nasilonym wysiłku fizycznym. W miarę rozwoju choroby symptomy nasilają się, a chory czuje ucisk już po przejściu spokojnym tempem krótkiego dystansu. Ostra postać choroby niedokrwiennej serca jest przejawem istotnych zwężeń tętnic. W ich wyniku dochodzi do martwicy mięśnia sercowego. Ból pojawia się często i trwa o wiele dłużej niż w przypadku przewlekłej formy schorzenia.
Jak rozpoznać chorobę niedokrwienną serca?
Podstawowym objawem choroby wieńcowej jest ból w klatce piersiowej. Jest on dławiący, palący, gniotący lub piekący. Pojawia się w okolicy mostka i może promieniować do ramion, lewej ręki, szyi lub żuchwy. Ból jest typowy dla pewnych sytuacji – silnego stresu lub wysiłku fizycznego. Charakterystyczne jest to, że mija on po zażyciu nitrogliceryny. Gdy niedokrwiony jest układ serca odpowiedzialny za przewodzenie bodźców, chory może mieć uczucie niemiarowego kołatania serca. Serce zaczyna się kurczyć w nieskoordynowany sposób. Pojawiają się duszności i zawroty głowy.
Inne objawy choroby niedokrwiennej serca
Choroba wieńcowa nie zawsze objawia się bólem. Niekiedy zupełnie on nie występuje, ale chory jest zmęczony i ma tendencje do mdleń. Mogą pojawić się duszności, nudności i wymioty. Szczególnie często te niecharakterystyczne symptomy występują u kobiet. Kanadyjskie Towarzystwo Kardiologiczne wprowadziło czterostopniową skalę zaawansowania choroby wieńcowej, która jest światowym standardem. Pierwszy stopień oznacza bóle serca jedynie podczas dużego wysiłku. Kolejne stopnie oznaczają pogarszanie objawów, aż do czwartego, który określa dolegliwości pojawiające się w czasie spoczynku. Niekiedy choroba wieńcowa nie daje zupełnie żadnych objawów. Jest to groźna postać schorzenia, bo nie skłania chorego do wizyty u lekarza. Często prowadzi nawet do nagłego zgonu, przez co nazywana jest cichym zabójcą.
Diagnostyka choroby wieńcowej
Diagnostyka choroby wieńcowej oparta jest o wywiad z pacjentem. Stanowi on podstawę rozpoznania schorzenia. Typowe badanie EKG wykazuje niewielką czułość, jeśli chory cierpi na odmianę stabilną choroby niedokrwiennej serca. Nawet 30% przypadków nie wskazuje na żadne nieprawidłowości. Lepszą metodą jest badanie EKG metodą Holtera, która mierzy pracę serca przez 24 godziny. Miarodajna jest także próba wysiłkowa. Polega ona na wykonaniu badań elektrokardiograficznych podczas wysiłku fizycznego na ruchomej bieżni. Jeśli chory nie może podjąć takiej aktywności, podawany jest mu lek przyspieszający czynność serca, przez co zwiększa się jego zapotrzebowanie na tlen. Aby ustalić właściwą terapię, lekarze zalecają również koronarografię. Polega ona na podaniu kontrasty do naczyń wieńcowych, które następnie są uwidocznione dzięki prześwietleniu rentgenowskiemu.
Leczenie choroby wieńcowej
Leczenie choroby wieńcowej jest objawowe. Należy wyeliminować czynniki ryzyka miażdżycy poprzez zmniejszenie masy ciała, uprawianie sportu i stosowanie właściwej diety. Warto także kontrolować poziom cholesterolu i glukozy we krwi. Ważne są również coroczne szczepienia przeciwko grypie, ponieważ to schorzenie w dużej mierze obciąża serce. Farmakoterapia w przypadku choroby niedokrwiennej serca polega na stosowaniu przez pacjentów leków na nadciśnienie oraz hamujących agregację płytek krwi. Tolerancję wysiłku poprawiają preparaty z grupy azotanów lub blokerów kanału wapniowego. Niektóre przypadki wymagają leczenia operacyjnego, do którego należy angioplastyka wieńcowa lub pomostowanie aortalono-wieńcowe (by-passy). Bólu w klatce piersiowej nie należy lekceważyć, ponieważ szybkie rozpoznanie choroby pozwala na efektywniejsze jej leczenie.
Karolina Solga