Choroba Alzheimera dotyka ludzi starszych. To nieuleczalne schorzenie neurodegradacyjne, które wywołuje otępienie, problemy z pamięcią i wahania nastroju. Chorzy mają osłabione możliwości umysłowe, a ich codzienne funkcjonowanie jest utrudnione. W Polsce choroba Alzheimera może dotyczyć nawet 350 tysięcy osób. Pierwsze jej objawy występują zazwyczaj około 65. roku życia. Należy pamiętać, że schorzenie to nie jest naturalną konsekwencją starzenia się. Choroba Alzheimera polega na zwyrodnieniu układu nerwowego, co prowadzi do upośledzenia wyższych funkcji umysłowych. Czy można jej zapobiec?
Na świecie na chorobę Alzheimera cierpi powyżej 20 milionów ludzi. Opieka nad chorą osobą powinna być złożona z zespołu specjalistów takich jak neurolog, psychiatra, geriatra i lekarz rodzinny. Pacjent wymaga wsparcia przez rodzinę lub domowników, ponieważ ma zazwyczaj problemy z pamięcią i otępieniem. Lekarz stawia diagnozę na podstawie występowania u chorego typowych dla choroby Alzheimera objawów. To schorzenie wydaje się wyjątkowo trudne do zniesienia, bo prowadzi do utraty tożsamości. Dlatego tak ważna jest profilaktyka choroby Alzheimera.
Choroba Alzheimera – przyczyny
Bezpośrednia przyczyna choroby Alzheimera nie została ustalona. Niektóre badania sugerują, że wynika ona z odkładania się w mózgu dwóch rodzajów białek – beta-amyloidu i białka tau. Beta-amyloid tworzy blaszki starcze między komórkami nerwowymi, a białko tau odkłada się e nich bezpośredniego. Białka te prawdopodobnie zaburzają funkcjonowanie neuronów, które zaczynają ulegać degradacji, a w końcu obumierać. Nie wiadomo jednak, czy przyczyniają się one do rozwoju choroby, czy pojawiają się w jej efekcie. Wystąpienie otępienia wiąże się z czynnikami genetycznymi, środowiskowymi i umysłowymi. Za jego rozwój odpowiedzialne są co najmniej cztery geny. Dodatkowo na organizm mogą niekorzystnie oddziaływać niektóre schorzenia, na przykład zaburzenia hormonalne czy niedoczynność tarczycy.
Wczesne objawy choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera objawia się zaburzeniami pamięci krótkotrwałej oraz trudnościami w precyzowaniu wypowiedzi. Chory gubi słowa i myli je, a bliscy mają problem ze zrozumieniem tego, co mówi. Typowa dla schorzenia jest też utrata orientacji w czasie i przestrzeni oraz trudności z podejmowaniem decyzji. Osoba na nie cierpiąca przestaje rozumieć pojęcia abstrakcyjne, a także często przekłada przedmioty w nieodpowiednie miejsca. Pojawiają się zmiany osobowości, wahania nastroju i otępienie. Towarzyszy im niekiedy depresja. Chorego cechuje nadmierna i niezrozumiała wesołość lub przeciwnie – rozdrażnienie.
Zaawansowane otępienie
Symptomy choroby Alzheimera nasilają się stopniowo. Początkowo wydają się niewinne – chory zapomina o drobnych sprawach i ma kłopoty z koncentracją. Z czasem zaburzenia przybierają na sile. Pacjent przestaje rozpoznawać swoich bliskich, ma problemy z codziennymi czynnościami. Nasilają się problemy z orientacją. Chorzy gubią się nieraz w miejscach, które dobrze znają. Niekiedy pojawiają się omamy i halucynacje, a także urojenia. Osoby chore są przekonane, że ktoś czyha na ich życie lub ich okradł. Zaawansowana choroba Alzheimera doprowadza do tego, że pacjent traci zdolność chodzenia, pojawia się u niego nietrzymanie moczu i zaburzenia połykania. Jego organizm jest wyniszczony i niedożywiony, co często staje się przyczyną śmierci.
Choroba Alzheimera – czy można jej zapobiec?
Choroba Alzheimera nie jest uleczalna, jednak można jej zapobiegać. Markerem tego schorzenia jest wysoki poziom aminokwasu homocysteiny. Jeśli mamy go więcej we krwi niż 10mmol/L to prawdopodobieństwo otępienia rośnie. Z tego powodu zaleca się uzupełnienie diety o witaminy B6, B12 i kwas foliowy. Obniżają one poziom homocysteiny, przyczyniając się do opóźnienia rozwoju choroby. Z tego samego powodu warto spożywać mniej nasyconych tłuszczów i mięsa. Za to warto sięgać po owoce i warzywa bogate w antyoksydanty: jagody czarnego bzu, rodzynki, borówki, marchew, kalafior czy szpinak. Toksyczne działanie beta-amyloidu, czyli szkodliwego białka, może zahamować zielona herbata.
Profilaktyka choroby Alzheimera
Na opóźnienie rozwoju choroby Alzheimera wpływa aktywność umysłowa. Dobrze więc podjąć się wymagających intelektualnie czynności. Rozwiązywanie krzyżówek, nauka nowych umiejętności, czytanie czy różne warsztaty pomogą w zachowaniu sprawnego umysłu. Istotna jest również aktywność fizyczna. Wymagane minimum to półgodzinny spacer trzy razy w tygodniu. Warto wypróbować nordic walking czy spokojną jazdę na rowerze. Dotleniony umysł i dobry nastrój wywołany ćwiczeniami mogą zmniejszyć ryzyko schorzenia nawet o 30%. Dla osób zagrożonych chorobą ważne są spotkania ze znajomymi i rodziną oraz dołączenie do grupy zainteresowań. Odpowiednia dieta, a także aktywność umysłowa i fizyczna, mogą uchronić nas przed przykrymi skutkami otępienia.
Karolina Solga