Wzrok jest jednym z naszych najważniejszych zmysłów. Pozwala odbierać wrażenia wizualne, sprawnie się poruszać, doświadczać barw i kształtów wszystkich rzeczy znajdujących się w naszym otoczeniu. Jest niezbędny dla prawidłowego, sprawnego funkcjonowania. A mimo to często go zaniedbujemy. Lekceważymy dolegliwości bólowe i łzawienie oczu czy nieostre widzenie. Nie badamy się też profilaktycznie. A to błąd – leczenie wcześnie wykrytych chorób jest znacznie skuteczniejsze. Kiedy trzeba wybrać się do okulisty?
Pierwsza wizyta u okulisty ma zazwyczaj miejsce po ukończeniu trzeciego miesiąca życia przez dziecko. Ma na celu wykluczenie wszelkich schorzeń narządu wzroku u maluszka. Kolejne badania przeprowadza się co kilka lat w celu stwierdzenia ewentualnych wad u dziecka i zapisania mu okularów. Po 40. roku życia na badania kontrolne powinniśmy chodzić co dwa lata. W tym wieku zaczynają się rozwijać takie schorzenia, jak jaskra lub zwyrodnienie plamki żółtej. Początkowo nie dają żadnych objawów, lecz można je wykryć w trakcie badań.
Oczy – jak działa narząd wzroku?
Naszym narządem wzroku są kuliste gałki oczne. Są wspomagane przez mięśnie gałkoruchowe i aparat ochronny oka, czyli powieki i gruczoły łzowe. Gałka wypełniona jest przez ciało szkliste oraz otoczona trzema błonami. Najbardziej zewnętrzna jest twardówka, przechodząca na przodzie w rogówkę. Przez nią promienie światła wpadają do wnętrza oka. Środkową warstwą jest naczyniówka. Ostatnia, wewnętrzna błona to siatkówka, na której tworzony jest odwrócony obraz tego, co widzimy. Załamanie promieni świetlnych zawdzięczamy soczewce. Z siatkówki bodźce wizualne przesyłane są do mózgu, który odpowiednio je interpretuje. Ilość światła docierającego do oka jest regulowana przez tęczówkę wraz z otworem – źrenicą. Dzięki mięśniom może ona się zwężać lub rozszerzać, gwarantując właściwe widzenie. Narząd wzroku jest więc skomplikowany, a schorzenia i wady oka mogą dotyczyć różnych jego elementów.
Kiedy trzeba wybrać się do okulisty?
Choroby oczu często zaczynają się objawami, które łatwo zlekceważyć. Wszelki dyskomfort, który odczuwamy w obrębie narządu wzroku, powinien skłonić nas do wizyty u okulisty. Już częste mruganie czy mrużenie oczu w czasie czytania mogą świadczyć o pewnych nieprawidłowościach. Także stany zapalne powiek i spojówek, bóle oczu i głowy oraz nieostre widzenie są sygnałami, których nie należy ignorować. Niepokojące są również nietypowe objawy ze strony oczu. Należą do nich zniekształcenia obrazu czy falowanie prostych linii, gdy patrzymy na przedmioty o równych w rzeczywistości krawędziach. Takie symptomy mogą świadczyć o zwyrodnieniu plamki żółtej i wysięku w obrębie gałki ocznej.
Profilaktyczne badania wzroku
Wzrok jest niezwykle istotnym dla nas zmysłem, dlatego powinniśmy szczególnie o niego dbać. Już malutkie dziecko po ukończeniu 3. miesiąca życia powinno odbyć swoją pierwszą wizytę u okulisty. Kolejne badanie wykonywanie jest u 2-3 latków, które potrafią nazwać przedmioty. Można określić u nich ostrość wzroku i widzenie przestrzenne. Przed 5. rokiem życia malucha wykonuje się badania bilansowe wzroku, które pozwala na wykrycie wad takich jak krótkowzroczność czy astygmatyzm. Warto również przebadać oczy dziecka, które idzie do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Ewentualne okulary mogą bardzo pomóc mu w nauce i zapobiegną mrużeniu oczu czy bólom głowy. Dzieci w wieku szkolnym do okulisty powinny chodzić co roku. Dorosłym zaleca się wizyty u specjalisty co dwa lata. Częściej należy się do niego zgłaszać, jeśli stwierdzono u nas choroby takie jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane, schorzenia naczyń, nowotwór czy reumatyzm. Wpływają one na pogorszenie stanu narządu wzroku.
Badanie wzroku
Standardowe badanie wzroku rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Okulista spyta nas o odczuwane dolegliwości i przebyte choroby. Następnie oceni naszą ostrość wzroku. W tym celu poprosi nas o odczytywanie liter i liczb z umieszczonej w oddali tablicy okulistycznej. Tę ocenę przeprowadza się oddzielnie dla każdego oka. Ponadto lekarz zbada ciśnienie wewnątrzgałkowe oka. Jest to przydatne w diagnostyce, kontroli leczenia i zapobieganiu uszkodzenia nerwu wzrokowego w przebiegu jaskry. Okulista sprawdzi też osadzenie, ustawienie i ruchomość gałek ocznych oraz jej elementów. W trakcie badania wyklucza ewentualne wady wzroku i choroby oczu. W razie niepewności, może skierować nas dodatkowo na USG gałki ocznej lub badanie pola widzenia. Zarówno u dzieci, jak i dorosłych, okulista często stwierdza problemy ze wzrokiem: krótkowzroczność, dalekowzroczność lub astygmatyzm. W takim przypadku przepisuje odpowiednie okulary lub szkła kontaktowe. Mają one na celu skorygowanie wady i przywrócenie ostrości widzenia.
Karolina Solga