Rak prostaty to nowotwór złośliwy rozwijający się w gruczole krokowym. U mężczyzn prostata znajduje się poniżej pęcherza moczowego i otacza cewkę moczową. Jej tylny obszar przylega bezpośrednio do odbytu, dlatego właśnie tą drogą bada się mężczyzn. Gruczoł krokowy pełni ważną rolę w procesie rozmnażania, ponieważ wytwarza płyn odżywiający plemniki. Pierwszym sygnałem, że dzieje się z nim coś złego, są problemy z oddawaniem moczu. Panowie często je lekceważą i zwlekają z pójściem do lekarza. Jest to bardzo naganne, ponieważ raka we wczesnym stadium można wyleczyć. Nowotwór rozwija się powoli, a gdy pojawia się wyczuwalny guzek, jest już zwykle w zaawansowanym stadium.
Rak prostaty jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn. Ustępuje jedynie nowotworowi płuc. Jego pierwsze objawy nie są dokuczliwe, dlatego panowie mają tendencję do ich ignorowania. Choroba rozwija się zazwyczaj u mężczyzn powyżej 50. roku życia, jednak pojawia się także u młodszych panów. Metody rozpoznawania nowotworu gruczołu krokowego są wciąż udoskonalane, a wykrywalność schorzenia wzrasta. Jakie badania wykrywają raka prostaty?
Prostata – czym jest?
Prostata nazywana jest gruczołem krokowym lub sterczem. To narząd występujący u każdego mężczyzny i pełniący istotne funkcje rozrodcze. Jest umiejscowiony w obszarze miednicy mniejszej. Znajduje się tuż poniżej pęcherza moczowego. Otacza cewkę moczową, a jego tylna część przylega bezpośrednio do odbytu. Z tego powodu powiększenie prostaty wyczuwalne jest zazwyczaj tą drogą. Gruczoł ten wytwarza białawy, zasadowy płyn. Ma on odżywiać plemniki podczas przemieszczania się nasienia ku komórce jajowej w organizmie kobiety. Prostata powiększa swoją objętość pod wpływem spadku testosteronu, dlatego problemy z nią związane występują najczęściej u seniorów. Wysoki poziom tego hormonu sprzyja jednak rozrostowi komórek rakowych w obrębie gruczołu krokowego.
Rak prostaty – co warto o nim wiedzieć?
Rak prostaty to złośliwy nowotwór, który rozwija się w gruczole krokowym. Z każdym rokiem jego wykrywalność rośnie dzięki wzrostowi świadomości zdrowotnej społeczeństwa. Panowie coraz częściej przychodzą do urologa na badania okresowe, co pozwala wykryć chorobę we wczesnym stadium. Jej czynnikami ryzyka jest podeszły wiek oraz skłonności genetyczne. Prawdopodobieństwo, że choroba dotknie danego mężczyznę, jest tym większe, im więcej jego krewnych pierwszego stopnia na nią cierpiało. Rak prostaty rozwija się bardzo powoli. Między pojawieniem się pierwszych zmian nowotworowych a ukształtowaniem się niewielkiego guza upłynąć może około 10 lat. Nowotwór ten w fazie zaawansowanej często tworzy przerzuty w węzłach chłonnych czy kościach.
Objawy nowotworu stercza
Nowotwór prostaty bardzo długo może nie dawać żadnych objawów. Pojawić się mogą również łagodne dolegliwości, takie jak częste oddawanie moczu, konieczność wstawania w nocy do toalety czy naglące parcie na mocz. Panowie czują czasem, że nie oddali moczu do końca lub dokonują mikcji wąskim strumieniem. W moczu mogą pojawić się czerwone krwinki, które nie są jednak widoczne gołym okiem. Rakowi towarzyszą również trudności z wypróżnianiem oraz spadek masy ciała. Nierzadko pojawia się ból pleców w okolicy miednicy i klatki piersiowej. Zaniepokoić panów powinny również występujące często zaburzenia erekcji oraz krew w spermie. Wszelkie objawy tego typu świadczą o konieczności wizyty u urologa.
Jakie badania wykrywają raka prostaty?
Podstawowym badaniem prostaty poza wywiadem lekarskim jest ocena gruczołu przez ścianę odbytnicy. Nierówna, guzkowa powierzchnia stercza może świadczyć o raku. Coraz popularniejszym badaniem jest także mierzenie poziomu PSA, czyli swoistego antygenu sterczowego. Jego wyższe stężenie może wynikać z choroby lub uszkodzenia gruczołu krokowego, jednak nie jest jednoznaczne z nowotworem. W diagnostyce przydatna jest ultrasonografia przezodbytnicza, która obrazuje wewnętrzną budowę prostaty i uwidacznia guzy. Dzięki niej można precyzyjnie wybrać miejsce, z którego pobiera się wycinek tkanki w trakcie biopsji. Lekarz ocenia go mikroskopowo i nadaje mu stopień w skali złośliwości histologicznej Gleasona. Ponadto specjalista musi ustalić, czy nie doszło do przerzutów nowotworu w węzłach chłonnych lub innych narządach. Zazwyczaj w tym celu wykonuje się tomografię komputerową miednicy i jamy brzusznej.
Leczenie raka prostaty
Metoda leczenia raka prostaty jest uzależniona od stopnia zaawansowania choroby i złośliwości nowotworu. Zależy również od wieku chorego i jego rokowań. Lekarze mogą wyciąć gruczoł krokowy wraz z pęcherzykami nasiennymi i grupami węzłów chłonnych. Operację wykonuje się u pacjentów, u których spodziewany czas przeżycia to ponad 10 lat. Raka można leczyć również za pomocą radioterapii, czyli napromieniowania nowotworu. Metoda ta jest przydatna u panów z bardziej zaawansowanym stadium choroby. Bardzo rozwinięty nowotwór stercza można leczyć za pomocą hormonoterapii. Ma ona na celu ograniczyć wpływ testosteronu na komórki rakowe, ponieważ hormon ten stymuluje rozrost nowotworu. Im wcześniej zostanie wykryta choroba, tym większe są szanse na jej pełne wyleczenie. Dlatego istotne dla panów są regularne, profilaktyczne wizyty kontrolne u urologa.
Karolina Solga