Jajowód jest przewodem, którego zadaniem jest doprowadzenie komórki jajowej z jajnika do macicy. Jego długość wynosi około 10-15 cm, za to grubość w pobliżu macicy to jedynie 3-4 mm. W najszerszym miejscu średnica lejka jajowodu nie jest zwykle większa niż 9 mm. Nic dziwnego, że każde nieprawidłowości w budowie tego przewodu skutkują zmniejszonymi szansami na ciążę. Jedną z nich jest wodniak jajowodu. Jest to poszerzenie światła tego przewodu związane z zablokowaniem odpływu płynu. Jakie daje objawy?
Wiele kobiet, u których rozwinął się wodniak jajowodu, nie zauważa u siebie żadnych objawów. Niekiedy schorzenie jest jednak przyczyną dolegliwości bólowych, a nawet ostrego stanu zapalnego. Jego konsekwencją może być utrudnione lub uniemożliwione zajście w ciążę. Wodniak jajowodu może być wykryty podczas przezpochwowego badania USG. Jak wygląda jego leczenie?
Wodniak jajowodu – przyczyny
Wodniak jajowodu często pojawia się jako konsekwencja stanu zapalnego w obrębie narządów miednicy mniejszej. Zapalenie może być wywołane przez infekcje intymne lub zakażenia wewnątrz organizmu. Sprzyja mu rozwarcie kanału szyjki macicy i obecność w drogach rodnych krwi czy wydzieliny. Taka sytuacja ma miejsce w czasie miesiączki, w trakcie niektórych zabiegów ginekologicznych lub po porodzie. Płynna treść w świetle jajowodu nie może z niego odpłynąć, dlatego gromadzi się i wywołuje obrzęk. Co istotne, o wodniaku mówimy wtedy, gdy zgromadzony płyn ma charakter surowiczy. Jeżeli w jajowodzie gromadzi się ropa lub krew, analogicznie schorzenie nazywamy ropniakiem lub krwiakiem. Wodniak jajowodu sprawia, że przewód ten zaczyna się rozszerzać i przypominać kształtem podłużny balon.
Jakie objawy daje wodniak jajowodu?
U niektórych pacjentek wodniak jajowodu nie daje praktycznie żadnych symptomów. Może być wykryty podczas kontroli u ginekologa bądź w czasie ultrasonografii przezpochwowej. Zdarza się jednak, że schorzenie wywołuje dokuczliwe bóle w okolicy miednicy mniejszej. Niekiedy są one tak nasilone, że utrudniają kobiecie normalne funkcjonowanie. Nadkażenie płynu gromadzącego się w jajowodzie może stać się przyczyną rozwoju ostrego stanu zapalnego. Jego konsekwencją jest gorączka, silny ból brzucha, mdłości, a nawet wymioty. Warto pamiętać, że zapalenie przydatków często występuje obustronnie. Z tego powodu wodniak może pojawić się jednocześnie na obydwóch jajowodach.
Wpływ wodniaka jajowodu na płodność
Wodniak sprawia, że jajowód przestaje być drożny. Przez zatkany przewód nie mogą przedostać się plemniki, co utrudnia lub uniemożliwia zapłodnienie. Jeżeli nawet dotrą do komórki jajowej, nie może być ona przetransportowana do macicy. Zapłodnione jajeczko zaczyna rozwijać się w obrębie jajowodu. Prowadzić to może do pęknięcia przewodu i krwotoku wewnętrznego. Dodatkowo stan zapalny jest przyczyną uszkodzenia nabłonka wyściełającego jajowód. Nie może on przez to pełnić swoich fizjologicznych funkcji. Jednostronnie występujący wodniak jajowodu daje szansę na zajście w ciążę. W przypadku rozwoju schorzenia na obu jajowodach konieczne może być zapłodnienie in vitro.
Jak rozpoznać wodniaka jajowodu?
Wodniak jajowodu najczęściej jest rozpoznawany za pomocą badania ultrasonograficznego. Wykorzystuje się do niego głowicę przezpochwową. Na ekranie aparatu lekarz zauważa poszerzony jajowód z płynną treścią. Niekiedy ginekolog zleca dalsze analizy. Wykorzystuje się do nich badanie histerosalpingograficzne. Polega ono na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich po wprowadzeniu kontrastu do macicy. Substancja ta nie przepływa do jajników, co wskazuje na ich niedrożność. Ostateczną diagnozę lekarz może postawić po laparoskopii. Jest to metoda chirurgiczna, która pozwala na obejrzenie wnętrza jamy brzusznej przy użyciu endoskopu.
Leczenie wodniaka jajowodu
Wodniak jajowodu musi być leczony chirurgicznie. Jest to szczególnie istotne, gdy pacjentka planuje jeszcze zajście w ciążę. Zazwyczaj konieczna jest operacja laparoskopowa, która pozwala na udrożnienie zablokowanego jajowodu. Jednocześnie uwalniane są pozapalne zrosty. Niestety, niekiedy przewód jest silnie poszerzony i nie jest możliwa jego plastyka. Należy usunąć wtedy jajowód, który został objęty wodniakiem. Niestety, nawet po udanej plastyce nabłonek jajowodu może być zbyt uszkodzony, by umożliwić transport komórki jajowej. Dodatkowo wodniak często się odtwarza i ponownie powoduje zablokowanie przewodu.
Karolina Solga