Kreatynina to pochodna kreatyny, która powstaje w organizmie w procesach przemiany materii. Substancja magazynowana jest w mięśniach, a dla organizmu stanowi jedno z paliw energetycznych. Poziom stężenia kreatyniny oznaczany jest w ogólnym badaniu moczu. Jakie są normy?
Czym jest kreatynina?
Kreatynina to pochodna kreatyny, która powstaje w wyniku jej rozpadu. Związek organiczny produkowany jest w wątrobie i magazynowany w mięśniach, skąd transportowany jest z krwią do nerek. Kreatynina wpływa na proces odbudowy tkanek mięśniowych, poprawę wydajności mięśni i wzrost ich siły. Jest niezbędna do regeneracji powysiłkowej. Poziom kreatyniny jest różny u ludzi, gdyż zależy od masy ciała i masy mięśniowej. Dobowe zapotrzebowanie na kreatynę dla osoby dorosłej wynosi 2 g. Nawet 1 g dostarczany jest wraz z pokarmem (największymi źródłami kreatyny są mięso białe i czerwone oraz ryby).
Zawartość kreatyniny w surowicy wynosi 0,6–1,1 mg/dl dla kobiet i 0,7–1,3 mg/dl dla mężczyzn. Natomiast stężenie kreatyniny w moczu kształtuje się na poziomie 800–1350 mg na 24 godziny u kobiet i 1100–2000 mg na 24 godziny u mężczyzn. Oznaczenie stężenia kreatyniny można uzyskać w badaniu próbki krwi lub moczu.
Co oznacza niedobór lub nadmiar kreatyniny?
Parametry wskazujące na niedobór lub nadmiar kreatyniny są sygnałem nieprawidłowości w organizmie.
Zbyt wysokie stężenie omawianej substancji może wskazywać na:
- zaburzenia czynności nerek;
- niewydolność nerek;
- zaburzenia pracy dróg moczowych (np. kamicę nerkową, zaburzenia pracy prostaty);
- odwodnienie organizmu;
- niewydolność krążenia.
Możliwe przyczyny niedoboru kreatyniny to:
- zanik mięśni;
- niedożywienie;
- miastenia;
- długotrwałe przyjmowanie leków przeciwzapalnych, moczopędnych lub sterydowych;
- choroby wątroby.
Zbyt niskie stężenie kreatyniny może być również wynikiem małej masy mięśniowej lub stosowania diety bezmięsnej.
Przygotowanie do badania kreatyniny
Zaburzenie stężenia kreatyniny może powstać na skutek aktywnej infekcji, stanów zapalnych, stresu, ciężkich treningów. Wpływ na parametry ma również ilość dostarczanych z dietą białek, ilość spożywanej soli, rodzaj przyjmowanych suplementów, a także ilość wypijanej dziennie wody. Dlatego w celu otrzymania jak najbardziej wiarygodnych wyników należy odpowiednio przygotować się do badania:
- Na 2–3 dni przed oddaniem próbki zalecane jest odstawienie suplementów i alkoholu.
- Dobę przed badaniem powinno się zrezygnować z wysiłku fizycznego.
- Ostatni posiłek należy spożyć do godz. 18.00 dnia poprzedzającego badanie.
- Na 12 godzin przed oddaniem próbki nie można pić kawy i herbaty.
- Na badanie należy zgłosić się na czczo (po przebudzeniu dozwolone jest wypicie szklanki czystej wody).
Określenie stężenia kreatyniny w moczu może polegać na badaniu próbki jednorazowej lub materiału z dobowej zbiórki moczu. Ostateczną decyzję o rodzaju diagnostyki podejmuje lekarz.
