Otyłość uchodzi za chorobę cywilizacyjną, problem ten jest szczególnie nasilony w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie liczba osób borykających się z poważnym nadmiarem tkanki tłuszczowej waha się od 25% do 35% dorosłej populacji. Coraz częściej przypadłość ta dotyczy również dzieci.
Kiedy mamy do czynienia z otyłością?
Z otyłością mamy do czynienia, gdy tkanka tłuszczowa stanowi ponad 20% masy ciała u mężczyzn lub powyżej 25% masy ciała u kobiet. Bardzo trudno jest jednak przeprowadzić badania, które w sposób wiarygodny obliczą zawartość tkanki tłuszczowej. W związku z tym lekarze często korzystają z techniki uproszczonej, która polega na określeniu współczynnika BMI. Każdy z nas może samodzielnie określić jego wartość, przeprowadzając proste działanie matematyczne. Masę ciała wyrażoną w kilogramach należy podzielić przez nasz wzrost wyrażony w metrach i podniesiony do kwadratu. Z otyłością mamy do czynienia wówczas, gdy współczynnik BMI wynosi powyżej 30 kg/m2.
Jak otyłość zagraża życiu?
W krajach wysoko rozwiniętych częstość występowania nadwagi i otyłości wzrasta nie tylko u osób dorosłych, ale też u dzieci, co jest szczególnie niepokojącym zjawiskiem. Otyłość nie jest bowiem wyłącznie problemem natury estetycznej, ale przede wszystkim zdrowotnym. Osoby, u których występuje wyraźny nadmiar tkanki tłuszczowej, mają trudności z układem ruchu, krążenia czy oddychaniem. Otyłość predysponuje do cukrzycy typu 2, miażdżycy, obturacyjnego bezdechu sennego i niektórych nowotworów. W rezultacie otyłość może prowadzić do przedwczesnego zgonu lub utraty pełnej sprawności ruchowej. Światowa Organizacja Zdrowia bije na alarm, ponieważ każdego roku z powodu konsekwencji otyłości umiera 3,5 miliona osób na całym świecie. Jeśli nie zmienimy trybu życia, w 2035 roku aż 300 milionów ludzi na całym świecie może borykać się z otyłością. Otyłość i nadwaga predysponują także do cięższego przebiegu COVID-19 i zwiększają ryzyko zgonu z powodu tej choroby.
Najczęstsze przyczyny otyłości
Najczęstszą przyczyną otyłości jest nadmierna podaż energii w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Oznacza to, że jemy zbyt kaloryczne posiłki względem prowadzonego przez nas trybu życia. Wiele osób nie ma czasu na przygotowywanie pełnowartościowych dań. Nasza dieta opiera się na produktach wysoko przetworzonych, zawierających dużo łatwo wchłanialnych cukrów prostych, tłuszczów czy konserwantów (te ostatnie mogą dodatkowo pobudzać apetyt). Źródła nadmiernej ilości kalorii mogą być zaskakujące: dużo cukrów prostych zawierają nie tylko napoje gazowane słodzone syropem kukurydzianym, ale też np. gotowe soki owocowe.
Nie tylko nadmierna kaloryczność posiłków sprzyja epidemii otyłości. Duży problem stanowi też siedzący tryb życia. Nasza codzienna aktywność jest zwykle niewystarczająca, aby „spalić” wszystkie spożywane kalorie. Do pracy przyjeżdżamy samochodem, w biurze spędzamy cały dzień za biurkiem, a po powrocie do domu wolimy oglądać telewizję niż wyjść na spacer. Jeśli prowadzimy siedzący tryb życia, powinniśmy to uwzględnić w naszym menu, ograniczając kaloryczność posiłków.
Korzyści płynące z leczenia otyłości
Spadek masy ciała o 3-5% może spowodować obniżenie stężenia glukozy i trójglicerydów we krwi oraz zmniejszenie ryzyka cukrzycy typu 2. Ubytek masy ciała o 5-10% zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań otyłości lub ułatwia ich kontrolę. Dalsze chudnięcie powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i może umożliwić zmniejszenie dawek leków na nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę. Długotrwałe utrzymanie niższej masy ciała zmniejsza ryzyko zgonu związanego z chorobami serca i naczyń.
Leczenie otyłości to leczenie kompleksowe
Skuteczne leczenie otyłości często wymaga współpracy różnych specjalności medycznych. Lekarz (endokrynolog) może:
- wykluczyć wtórne przyczyny otyłości,
- ustalić lub zmodyfikować leczenie powikłań cukrzycy,
- wdrożyć leczenie farmakologiczne otyłości,
- przedyskutować wskazania do leczenia operacyjnego otyłości.
Dietetyk kliniczny oceni nawyki żywieniowe, zaproponuje odpowiednie modyfikacje dietetyczne i będzie nadzorował ich przestrzeganie. Psycholog wspomoże pacjenta, który nie osiąga celu terapii odchudzającej lub boryka się z efektem jo-jo. Niekiedy konieczna może być konsultacja psychiatry.
Leczenie otyłości to przede wszystkim zmiana stylu życia
Walka z otyłością powinna rozpocząć się od zmiany diety na zdrowszą i mniej kaloryczną. Ważnym elementem leczenia otyłości jest regularny wysiłek fizyczny. Możemy na przykład:
- dojeżdżać do pracy rowerem,
- wyjść na 30-60 minutowy spacer bardzo szybkim krokiem lub nordic walking,
- zdecydować się na zajęcia grupowe na siłowni lub trening pod okiem trenera personalnego.
Psychoterapia wsparciem dla osób chorujących na otyłość
Aby leczenie otyłości przyniosło oczekiwane rezultaty, do problemu należy podejść w sposób kompleksowy. Osoby, które mają problem ze zmianą stylu życia lub borykają się z efektem jo-jo mogą skorzystać z psychoterapii. Ułatwia ona zidentyfikowanie przyczyn niepowodzeń w leczeniu otyłości i wspomaga ich eliminację.
Kiedy wprowadza się farmakologiczne leczenie otyłości?
Farmakologiczne leczenie otyłości przeprowadza się u osób, u których wskaźnik BMI jest większy niż 30 kg/m2, jeżeli 3-6 miesięczna modyfikacja stylu życia nie przynosi zamierzonych efektów. Leki można też podać pacjentom z nadwagą i współistniejącymi schorzeniami będącymi powikłaniami otyłości.
Jakie leki na otyłość są zarejestrowane w Polsce?
W chwili obecnej w Polsce dostępne są następujące preparaty służące leczeniu otyłości:
– liragludyt;
– lek złożony z naltreksonu i bupropionu
– orlistat.
Dwa pierwsze leki głównie zmniejszają łaknienie i zwiększają uczucie sytości, orlistat redukuje wchłanianie tłuszczów z przewodu pokarmowego.
Jeśli zainteresowało cię farmakologiczne leczenie otyłości, to więcej informacji znajdziesz na stronie: https://centrumsynteza.pl/centrum-krakow/leczenie-otylosci/
Chirurgiczne leczenie otyłości (bariatria)
Patologiczna otyłość, zwłaszcza gdy towarzyszą jej powikłania, może wymagać leczenia operacyjnego. Zabiegi bariatryczne są najskuteczniejszą metodą redukcji masy ciała. Utrzymanie osiągniętej po operacji masy ciała wymaga jednak kontynuowania leczenia dietetycznego i prozdrowotnego stylu życia.
Jak rozpocząć leczenie otyłości?
Leczenie farmakologiczne otyłości w Centrum Terapii Synteza należy rozpocząć od wizyty u endokrynologa-diabetologa.
Dietetyk kliniczny, który przyjmuje pacjentów w krakowskim Centrum Synteza, przeprowadza konsultacje zarówno w przypadku osób zdrowych, chcących utrzymać prawidłową masę ciała, jak i zmagających się z chorobami przewlekłymi. W oparciu o wywiad z pacjentem ustala działania zmierzające do zmian w zakresie żywienia oraz szczegółowy jadłospis. Wsparcie dietetyka jest często kluczowe dla skutecznego leczenia otyłości. Aby uzyskać zamierzony efekt, wizyty u dietetyka powinny mieć charakter regularny. Jeżeli zmiany stylu życia nie przyniosą pożądanych skutków – dietetyk zaproponuje konsultację lekarską w celu wdrożenia leczenia farmakologicznego.
W przypadku podejrzenia wtórnej przyczyny otyłości konieczna jest konsultacja lekarska. Endokrynolog ustali leczenie chorób współistniejących, np. niedoczynności tarczycy czy zespołu policystycznych jajników. Przedyskutuje i ustali leczenie farmakologiczne otyłości lub ewentualne wskazania do leczenia farmakologicznego. Psychoterapeuci i psychiatrzy natomiast zapewnią wsparcie pacjentom ze współistniejącą depresją oraz jedzących w sytuacjach stresowych, kompulsywnie lub nałogowo.
