Choć mogłoby się wydawać, że skoro małe dziecko jest tak bezbronne i jego byt zależy wyłącznie od opiekunów, to zawsze może liczyć na bezwarunkową miłość. Niestety, nie zawsze sytuacja wygląda w ten sposób. Coraz częściej do gabinetów psychologów zgłaszają się osoby dorosłe, które muszą przejść reparenting. Dzieciństwo do poprawki to często spotykany problem. Niestety, nie wszyscy rodzice dobrze wywiązują się ze swojej roli. Na czym polega reparenting?
Spis treści:
- Dziecko jest całkowicie zależne od rodziców
- Jak kształtuje się styl przywiązania?
- Wzorce reagowania. Bezpieczny styl przywiązania
- Wykrywanie zagrożeń charakterystyczne dla pozabezpiecznych stylów przywiązania
- Reparenting, czyli szansa na lepsze życie i stworzenie zdrowych wzorców reagowania
- Ukojenie oraz afiliacja. Jak wzmocnić Wewnętrznego Opiekuna?
- Karzący Rodzic – jak wyciszyć jego głos?
- Reparenting, czyli relacja oparta na empatii
Dziecko jest całkowicie zależne od rodziców
Czy wiesz, że człowiek jest jedyną istotą żywą, która potrzebuje tak długiego dzieciństwa? W tym czasie pozostaje całkowicie zależny od swoich opiekunów. Ci powinni otoczyć go troskliwą opieką i zachęcać do samodzielności w mądry sposób. Niestety, nie zawsze tak się dzieje.
Jak kształtuje się styl przywiązania?
Wykazano, iż styl przywiązania kształtuje się w pierwszych latach życia dziecka. Od tego, jakie ma relacje ze swoimi opiekunami, zależy jego zdolność do regulacji emocji oraz umiejętność nawiązywania znajomości z innymi ludźmi. Dziecko swoje niezadowolenie i potrzeby wyraża poprzez płacz. Dobry rodzic zareaguje na jego płacz, przyjdzie do maluszka, aby ukoić jego lęki i jakoś mu pomóc. W ten sposób reguluje jego emocje i łagodzi stres. Każdy potrzebuje bezpiecznej przystani w postaci ramion swoich rodziców. Gdy ma ją zapewnioną, nie boi się odkrywać świata, kształtując w ten sposób swoją autonomię.
Wzorce reagowania. Bezpieczny styl przywiązania
Wspierająca postawa rodzica jest tutaj nie do przecenienia. Dzięki niej powstają w mózgu dziecka połączenia neuronalne między komórkami nerwowymi, które odpowiadają za ukojenie i afiliację. Osoby, które posiadają takie połączenia synaptyczne, znają poczucie bezpieczeństwa i dobrostanu. Potrafią też wyciszyć system odpowiedzialny za wykrywanie nowych zagrożeń, zniwelować swoje pobudzenie, poprzez zmniejszenie ciśnienia tętniczego.
Wykrywanie zagrożeń charakterystyczne dla pozabezpiecznych stylów przywiązania
Niestety, nie wszystkie dzieci wychowują się w tak wspierających domach. Często rodzice lub jeden z rodziców wykazują się ogromną surowością. Autorytarny styl wychowania sprawia, że dziecko nie czuje się bezpiecznie. Nie ma bowiem zapewnionej swojej przystani w postaci kochających ramion wspierającego rodzica. Dziecko nie może liczyć na to, że w momencie smutku lub konfrontacji z problemem rodzic zapewni mu ukojenie. Prędzej usłyszy z jego ust ostre słowa krytyki. Surowy rodzic wytknie dziecku każdy błąd, będzie się z niego naśmiewać, a nawet je ukarze. Taka postawa kształtuje pozabezpieczny styl przywiązania. Zaburzona zostaje prawidłowa praca mózgu. Powstają połączenia synaptyczne potęgujące dystres oraz uruchamiające wykrywanie nowych zagrożeń. Taki człowiek nigdy nie jest zrelaksowany, nigdzie nie czuje się bezpiecznie, ciągle przewiduje najgorsze etc. Bardzo źle reaguje na zwrócenie uwagi czy krytykę.
Reparenting, czyli szansa na lepsze życie i stworzenie zdrowych wzorców reagowania
Na szczęście nie musimy do końca życia cierpieć, ponieważ trafiliśmy na kiepskich, niewydolnych wychowawczo rodziców. Z pomocą przychodzi nam reparenting. Projekt dzieciństwo do poprawki możemy zrealizować samodzielnie. Nie potrzebujemy do tego cudu i zmiany postawy naszych rodziców. Ci być może nigdy nie dostrzegą błędów, jakie popełnili. To ty masz w sobie odnaleźć Wewnętrznego Opiekuna, pełniącego rolę rodzica i przepracować pewne sprawy po to, aby ukształtować nowe połączenia synaptyczne, które stworzą zdrowe wzorce reagowania. Tych traumatycznych połączeń nie da się całkowicie wymazać, ale każdego dnia powstają nowe neurony. Warto je wykorzystać po to, aby stworzyć prawidłowe połączenia neuronalne i nauczyć się życzliwości względem samego siebie.
Ukojenie oraz afiliacja. Jak wzmocnić Wewnętrznego Opiekuna?
Wyobraź sobie, że ktoś okazuje ci troskę i życzliwość. W tym celu możesz sięgnąć też do przykładu ze swojego życia, np. przyjaciółki, która zawsze wspiera cię dobrym słowem. Gdy przypomnisz sobie to dobre doświadczenie, uruchamia się system ukojenia i afiliacji. Zaczynasz czuć przenikający twoje ciało dobrostan. Znika nieprzyjemne napięcie nerwowe, a mechanizm wykrywania zagrożenia zostaje wyciszony. Reparenting polega na tym, abyś czasem był sam dla siebie wspierającym rodzicem. Okazuj sobie życzliwość, troskę i szacunek. Dzięki temu nauczysz się lepiej regulować emocje, odpoczywać i wchodzić w dobre relacje z innymi ludźmi.
Karzący Rodzic – jak wyciszyć jego głos?
Decydując się na pracę nad sobą i reparenting, musisz zdawać sobie sprawę, że w każdym z nas drzemie też Karzący Rodzic. To wewnętrzny głos w twojej głowie, który surowo cię ocenia i sprawia, że czujesz się fatalnie. Np. w piątek zrobiłaś znacznie mniej rzeczy w pracy niż zazwyczaj, ponieważ czułaś się potwornie zmęczona. Dosłownie zasypiałaś nad laptopem. Karzący Rodzic w takiej sytuacji wytyka ci twoją niedyspozycję. Zwraca uwagę na to, że jesteś beznadziejnym pracownikiem, szybko stracisz zatrudnienie, bo nie wywiązujesz się terminowo z zadań. W rezultacie czujesz się jeszcze bardziej beznadziejnie. Natomiast Wewnętrzny Opiekun w takiej sytuacji wykazałby się empatią. Np. zauważyłby, że to zrozumiałe, że zrealizowałaś mniej zadań, bo czułaś się zmęczona. W zeszłym tygodniu wdrożyłaś wiele projektów, poza tym w piątek ciśnienie gwałtownie spadało, co mogło się przyczynić do twojego złego samopoczucia. Nie ma w tym nic złego, twoja wydajność nie zawsze zależy od ciebie. Czasem wpływają na nią czynniki zewnętrzne. Wewnętrzny Opiekun każe ci się zregenerować przez weekend po to, aby w poniedziałek nadgonić zaległości. Podkreśli też, że zawsze realizujesz zadania terminowo, to tylko jeden raz, kiedy nie dałaś rady.
Reparenting, czyli relacja oparta na empatii
Reparenting nie polega zatem na głaskaniu po głowie. Wewnętrzny Opiekun wypowiada opinię, którą sama powiedziałabyś komuś bliskiemu w podobnej sytuacji. Skoro jesteś w stanie zrozumieć, że twoja przyjaciółka zasnęła w pracy z powodu niskiego ciśnienia, to dlaczego jesteś dla siebie taka surowa, chociaż ty zrobiłaś tyle, ile mogłaś w danych okolicznościach. Starałaś się do samego końca, ale parę rzeczy ci jeszcze zostało i musiałaś je przerzucić na poniedziałek. Reparenting polega na współczuciu, trosce i życzliwości, tym razem jednak te emocje mamy okazać sobie, nie osobie trzeciej. Gdy poczujesz ukojenie i afiliację, zastanów się, jak możesz skorygować daną sytuację. W przypadku zaległości w pracy możesz je nadrobić, gdy zrobisz błąd w raporcie, po prostu go skorygujesz. Następnym razem będziesz pracować uważniej. Nikt jednak nie jest wolny od błędów i każdy miewa gorsze dni. Gdy to zrozumiesz, projekt dzieciństwo do poprawki dobiegnie końca, a reparenting zakończy się sukcesem. Zyskasz zdolność regulacji emocji i wchodzenia z innymi ludźmi w zdrowe relacje.