Człowiek przychodzi na świat całkowicie bezbronny i zależny od opiekunów. Nie mógł w pełni rozwinąć się w łonie matki, ponieważ wiązałoby się to ze znacznym wzrostem objętości mózgu, co przyczyniłoby się do rozerwania dróg rodnych podczas porodu i śmierci kobiet. Początkowo swoje potrzeby może sygnalizować jedynie poprzez płacz. Rodzice dojrzali emocjonalnie starają się wsłuchać w sygnały wysyłane przez pociechę i reagować na nie w sposób empatyczny. Jednak nie wszyscy tak postępują. Jak niedojrzały emocjonalnie rodzic wpływa na życie dziecka?
Spis treści:
- Czym jest dojrzałość emocjonalna?
- Brak empatii ze strony rodziców
- Zaniedbania emocjonalne i parentyfikacja
- Szkodliwe wzorce z dzieciństwa
- Jak niedojrzały emocjonalnie rodzic wpływa na życie dziecka?
- Jak rodzic niedojrzały emocjonalnie krzywdzi dziecko?
Czym jest dojrzałość emocjonalna?
Dojrzałość emocjonalna to termin, do którego często odnosi się psychologia. W rzeczywistości pod tym określeniem kryje się zdolność do rozpoznawania emocji, wsłuchiwania się w nie i wyciągania właściwych wniosków. Np. jest mi smutno, bo koleżanka nagle odwołała spotkanie. W związku z tym zrobię sobie aromatyczną kąpiel. Niestety, nie każdy rodzic jest dojrzały emocjonalnie. Niektórzy nie potrafią zarządzać własnymi odczuciami. Ktoś, kto nie panuje nad swoją złością itp., nie będzie potrafił przekazać właściwych wzorców postępowania swoim dzieciom. Tymczasem one potrzebują, aby ktoś pokazał im, jak zarządzać emocjami. Pomógł dostrzec różne stany i adekwatnie je nazwać, jednocześnie wskazując właściwe sposoby reagowania.
Brak empatii ze strony rodziców
Najlepiej wzrastają te dzieci, które doświadczyły responsywności ze strony matki. Ta powinna wsłuchiwać się w ich potrzeby, a następnie odnosić się do nich z empatią oraz zrozumieniem. Niestety rodzic niedojrzały emocjonalnie ma z tym spory problem. Jemu brakuje zdolności współodczuwania, dlatego nie reaguje empatycznie i nie przejmuje się stanem swojego dziecka. W rezultacie nie otrzymuje ono cennej lekcji, która bardzo pomogłaby mu w dalszym życiu.
Zaniedbania emocjonalne i parentyfikacja
Zaniedbanie emocjonalne to często spotykany problem w rodzinach, których rodzice okazali się niedojrzali emocjonalnie. Przede wszystkim dziecko od początku otrzymuje od nich niewłaściwe sygnały. Kiedy jest mu smutno i płacze, rodzic nie potrafi okazać mu empatii. W rezultacie młody człowiek uważa, że jego przeżywanie emocji jest niewłaściwe i należy przystąpić do ich tłamszenia. Rodzice niedojrzali emocjonalnie sami zachowują się jak duże dzieci. Uważają, że to inni powinni opiekować się ich odczuciami i dbać o ich dobre samopoczucie. Oczekują tego samego od swoich dzieci. Chcą, aby te okazywały zrozumienie dla ich emocji i się do nich dostrajały. Tacy młodzi ludzie od najmłodszych lat starają się uchwycić oczekiwania rodzica, aby móc na nie odpowiedzieć w adekwatny sposób. Prowadzi to jednak do wielu nadużyć.
Szkodliwe wzorce z dzieciństwa
Dzieciństwo funduje nam wiele wzorców zachowania, nie wszystkie z nich są jednak adekwatne do rzeczywistości i pozwalają w niej prawidłowo funkcjonować. Niedojrzały emocjonalnie rodzic sprawia, że dziecko większą wagę przywiązuje do emocji innych ludzi niż do własnych. W rezultacie potrafi się poświęcić, postępując wbrew własnemu interesowi, tylko po to, aby nie sprawić komuś przykrości. Np. koleżanka z pracy prosi o to, aby zrobić za nią parę zadań. Osoba, która doznała zaniedbań emocjonalnych, często nie potrafi jej odmówić, kierując się asertywnością i własnym dobrem. W rezultacie zgadza się na coś, co później bardzo jej ciąży. W pewnym momencie dosięga ją jednak frustracja połączona ze zmęczeniem. W rezultacie daje upust swoim uczuciom, pomstując na koleżankę lub na nią krzycząc.
Jak niedojrzały emocjonalnie rodzic wpływa na życie dziecka?
Zaniedbania emocjonalne rzutują też na relacje romantyczne. Osoba, która ich doznała, często wiąże się z niewłaściwymi osobami, przez co później cierpi. Najbardziej pociągają ją jednostki narcystyczne oraz o unikowym stylu przywiązania. W pierwszym przypadku odtwarza dobrze znany sobie schemat. Narcystyczny partner krzywdzi osobę zaniedbaną emocjonalnie, ale ona mimo wszystko woli taką relację, gdyż potrafi się w niej odnaleźć. Gdyby zdecydowała się na zdrowy związek, mogłaby mieć problem ze zrozumieniem intencji drugiego człowieka. Dla niej wzajemna życzliwość i empatia są czymś obcym. Nie każda osoba zaniedbana emocjonalnie wybiera jednak narcyza, który oczekuje tego, że inni będą mu usługiwać i zaspokajać jego potrzeby. Niektóre jednostki wybierają partnera o unikowym stylu przywiązania, który stawia wyraźny dystans emocjonalny. Z jednej strony jest mniej absorbujący niż niedojrzały emocjonalnie rodzic, z drugiej nie zaspokaja potrzeby bliskości.
Jak rodzic niedojrzały emocjonalnie krzywdzi dziecko?
Zaniedbania emocjonalne mają negatywny wpływ na dziecko. Gdy to dorasta, nie tylko wybiera niewłaściwych partnerów romantycznych, ale często stają się ofiarą nadużyć ze strony otoczenia. Ponadto niedojrzały emocjonalnie rodzic odbiera dziecku kontakt z jego potrzebami. To uczy się je ignorować, bo reakcja opiekuna wskazuje na to, że są one niewłaściwe. Takie przeświadczenie jednak bardzo szkodzi w dorosłym życiu. Osoby zaniedbane emocjonalnie wykazują ponadprzeciętną skłonność do samopoświęcenia. Nie potrafią zidentyfikować swoich potrzeb, uznać je za ważne i odpowiednio na nie odpowiedzieć. Często czują się nieszczęśliwe, bo tkwią w nich złe wzorce postępowania. W ich zmianie pomóc mogłaby psychoterapia, na którą jednak się nie zapisują, gdyż nie widzą takiej potrzeby. Tymczasem niedojrzałość emocjonalną warto dostrzec i nad nią popracować, aby samemu wychować szczęśliwe dzieci.