Aftami nazywa się owrzodzenia, które występują w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Powodują one uczucie dyskomfortu, bólu i pieczenia podczas codziennych czynności: mówienia, czy przełykania jedzenia lub wody i napojów. Jakie są przyczyny powstawania aft i w jaki sposób je leczyć?
Cechy charakterystyczne
Afta to bolesne owrzodzenie błony śluzowej pokryte białym nalotem. Pod nim znajduje się często przekrwiona błona śluzowa, która może podkrwawiać. Afta występuje w jamie ustnej na powierzchni podniebienia warg bądź języka czy policzka. Często afty mogą być mylone z pleśniawkami ze względu na obecność białego nalotu na powierzchni zmiany. Podłożem powstawania pleśniawek jest infekcja grzybicza i ich leczenie opiera się na podawaniu leków przeciwgrzybiczych. W przypadku aft leczenie opiera się na lekach z grup steroidowych i niesteroidowych przeciwzapalnych. Pod względem klinicznym wyróżnia się kilka grup aft:
- afty małe (tzw. RAS minor) – nadżerki pojawiające się w odstępach od 1 do 3 miesięcy i wielkości do 1 cm; zwykle po zagojeniu nie pozostają blizny,
- afty duże (tzw. RAS major) – nadżerki, w wyniku których powstają blizny po zagojeniu,
- afty opryszczkopodobne – liczne nadżerki, nawet do 100 jednocześnie, pojawiające się co 3-4 tygodnie.
Przyczyny powstawania aft
Zmiany na błonie śluzowej często związane są z obniżeniem odporności, które wynika z toczącego się procesu chorobotwórczego lub stresu czy przemęczenia. Mowa wtedy o przyczynach ogólnoustrojowych. Afty mogą pojawić się jako jeden z objawów:
- infekcji wirusowej,
- niedoboru żelaza i witaminy B12,
- nietolerancji na gluten,
- choroby Leśniowskiego-Crohna,
- zakażenia pasożytem przewodu pokarmowego.
Mogą również samoistnie – wtedy są to tzw. afty nawracające. Oprócz wyżej wymienionych stomatologia mówi również o przyczynach miejscowych, które są związane ściśle z jamą ustną. Należą do nich:
- urazy powstałe w wyniku kontaktu błony śluzowej z chropowatą częścią wypełnienia zębowego,
- nieleczone ubytki próchnicze,
- obecność nieusuniętych korzeni zębowych,
- noszenie stałego aparatu ortodontycznego,
- nawykowe nagryzanie warg i policzków,
- obgryzanie paznokci.
Jak poradzić sobie z aftami?
W przypadku wystąpienia aft zawsze należy skontaktować się z lekarzem, jeśli po 14 dniach mimo zastosowanego leczenia nie widzimy poprawy. Możemy sami wdrożyć pewne działania, które mogą znacząco przyspieszyć leczenie zmian. Pierwsze z nich to konieczne zadbanie o higienę jamy ustnej. Należy wykluczyć płyny do higieny jamy ustnej zawierające alkohol oraz wprowadzić zmiany w diecie, które wiążą się z eliminacją ostrych przypraw i twardych pokarmów. Można zastosować także wyroby medyczne o działaniu miejscowym, które wykazują działanie łagodzące ból i dyskomfort związane z ubytkiem błony śluzowej, a także zmniejszają ryzyko zakażeń oportunistycznych.
W aptekach dostępne produkty Anaftin w formie płynu do płukania jamy ustnej, spray ‘u oraz żelu. W zależności od rodzaju zmiany można zastosować różną formę produktu. W przypadku pojedynczego owrzodzenia dobrze może sprawdzić się żel Anaftin. W przypadku owrzodzeń na tylnej ścianie gardła – spray. Natomiast jeśli zmiany są liczne, można zastosować płyn do płukania, który dotrze również do trudno dostępnych miejsc.
Zaletą produktów Anaftin jest skład, który umożliwia utrzymanie się na tkance dostatecznie długo, dzięki właściwościom bioadhezyjnym składników tj. kwas hialuronowy i polimer poliwinylopirolidon (PVP). W przypadku preparatów do stosowania miejscowego w jamie ustnej jest to szczególnie ważne, gdyż ślina i ruchy języka w jamie ustnej, związany z gryzieniem i przeżuwaniem, powoduje skrócenie czasu utrzymywania się produktu na zmienionej chorobowo tkance. PVP i kwas hialuronowy szybko chronią przed bólem, izolując odsłonięte zakończenia nerwowe. Zawarte w składzie substancje, jak wyciąg z aloesu zwyczajnego, kwas hialuronowy wspomagają gojenie owrzodzenia.
Znany od lat naturalne składniki tj. aloes zwyczajny wykazuje działanie bakteriobójcze oraz przyspiesza gojenie się ran, a kwas hialuronowy wykazuje właściwości przeciwzapalne i wspomagające regenerację tkanek.
Gama produktów Anaftin może być dobrym rozwiązaniem na afty, zanim pacjent dotrze do lekarza, stosowanym zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. Nie zawierają one w swoim składzie kwasu p-hydroksybenzoesowego oraz pochodnych acetanilidu, które mogą występować w produktach do miejscowego łagodzenia zmian aftowych przeznaczonych dla dorosłych. Należy jednak pamiętać, aby produkt zawsze stosować zgodnie z ulotką.
