Zawał bardzo często diametralnie zmienia życie pacjenta. Po wyjściu ze szpitala musi on zmienić tryb życia – zadbać zarówno o odpowiednią dawkę ruchu, jak i o zdrową dietę. Właściwe żywienie to jeden z filarów utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi czy poziomu cholesterolu. Co zatem powinno się znaleźć w diecie po zawale, a jakich produktów należy bezwzględnie unikać? Oto najważniejsze informacje.
Prawidłowa dieta po zawale = szansa na dłuższe życie
Zawał to stan, który powoduje bardzo poważne nadszarpnięcie zdrowia. Kiedy do niego dochodzi, w rzeczywistości następuje niedokrwienie mięśnia sercowego, a w efekcie obumarcie jego fragmentu. To efekt pęknięcia blaszki miażdżycowej w tętnicy wieńcowej[1]. Przyczyny, dla której to następuje, to w dużej mierze niezdrowy tryb życia. Niewystarczająca ilość ruchu, dieta bogata w wysoko przetworzoną, tłustą żywność, nadmierne użycie soli, stres, palenie papierosów – to wszystko prowadzi m.in. do rozwoju miażdżycy, a w konsekwencji – do zamknięcia światła tętnicy.
Pacjent, któremu zostanie szybko udzielona pomoc po zawale, ma duże szanse na rekonwalescencję. Jednak wdrożone leczenie czy przepisane leki to tylko jedna strona medalu. Drugą jest zmiana stylu życia na zdrowszy. Istotna jest kontrola pięciu kluczowych czynników ryzyka. Są to:
- palenie tytoniu,
- nadwaga lub otyłość,
- zbyt wysoka glikemia,
- za wysoki poziom cholesterolu,
- nadciśnienie tętnicze.
Poza paleniem papierosów wszystkie te elementy mają powiązanie ze zdrową dietą. Problem w tym, że duży odsetek osób po zawale nie dostosowuje się do zaleceń lekarzy, co zwiększa ryzyko ponownego zamknięcia tętnicy wieńcowej. Może także dojść do udaru. W ok. 90% zależy to od stylu życia[2].
Przestrzeganie zaleceń dietetycznych jest więc kluczem do dłuższego życia bez obaw o ponowne doświadczenie zawału. Wbrew pozorom, zasady nie są wyjątkowo restrykcyjne – wystarczy kilka prostych zmian, aby zadbać o swoje serce!
Czego nie można jeść po zawale?
Kluczowymi produktami, które trzeba ograniczyć w diecie po przebytym zawale, są:
- wyroby z dużą zawartością soli – jej nadmierne spożycie sprzyja podniesieniu ciśnienia krwi;
- słodycze – zwłaszcza przy nadwadze, otyłości czy cukrzycy powinny one zostać zupełnie wyeliminowane z jadłospisu;
- napoje słodzone;
- słabej jakości wyroby piekarnicze, np. croissanty, bułki słodkie czy ciastka;
- produkty zawierające dużą ilość tłuszczów zwierzęcych – np. tłusty nabiał, kiełbasy, boczek, pasztety itp.;
- zupy zagęszczane i zaprawione tłustą śmietaną;
- masło – dobrze jest je zastąpić margaryną zawierającą sterole roślinne. Przyczyniają się one do redukcji poziomu cholesterolu frakcji LDL o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia[3]. Można je znaleźć np. w margarynie Optima Cardio;
- dania smażone na głębokim tłuszczu, np. kotlety, frytki itp.[4]
Pozwoli to ograniczyć spożycie najbardziej szkodliwych po zawale składników – takich jak tłuszcze trans oraz tłuszcze nasycone, sód (zawarty w soli) oraz cukier. Dzięki temu będzie też łatwiej utrzymać prawidłową sylwetkę lub powrócić do niej.
Co warto jeść po zawale?
Po zawale warto prowadzić zdrowo zbilansowaną dietę zgodną z zaleceniami piramidy żywienia. Istotne jest więc włączenie do diety:
- dużej ilości warzyw oraz owoców – powinny stanowić ok. 50% spożywanych posiłków;
- tłuszcze roślinne zawierające wartościowe nienasycone kwasy tłuszczowe – to np. miękkie margaryny, oleje rzepakowy i słonecznikowy, oliwa czy orzechy, np. migdały czy włoskie;
- tłuste ryby morskie, takie jak halibut, dorsz czy łosoś – stanowią doskonałe źródło kwasów Omega-3;
- chude mięso, np. drobiowe,
- węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym – to przede wszystkim produkty pełnoziarniste: pieczywo, makarony, kasze czy ryż brązowy[5].
Warto także pamiętać, aby spożywać 4-5 posiłków dziennie. Trzeba także zadbać o to, aby ich kaloryczność odpowiadała realnemu zapotrzebowaniu na energię. Przejadanie się sprzyja nadwadze i otyłości.
Jak zatem widzisz, zdrowa dieta po zawale serca wcale nie jest obwarowana wieloma restrykcjami. Wystarczy spróbować nowego sposobu przygotowywania posiłków, aby otworzyć się na nowe smaki i zdrowy tryb życia. Powodzenia!
[1] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zawal/62035,zawal-serca
[2] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/aktualnosci/202185,mamy-wciaz-wieksza-zapadalnosc-na-zawaly-niz-inne-kraje-ue
[3] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[4] https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji/31-ds-35-dieta-przy-chorobach-serca/file
[5] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/lista/64902,dieta-po-zawale
