Ostatnio głośno na temat nielegalnych wręcz zatrzymań przez funkcjonariuszy policji. Podczas protestów czy innych zdarzeń mogliśmy zaobserwować zachowanie policjantów, które nie zawsze było zgodne z prawem. Nikt nie chciałby znaleźć się w sytuacji zatrzymania przez organy władzy. Co zrobić, gdy zatrzyma nas policja?
Policja też ma prawa i obowiązki
Zacznijmy od tematu praw i obowiązków. Mamy zagwarantowane je w konstytucji i licznych kodeksach. Jednak zapis słowny to jedno a jego interpretacja to druga kwestia. Jako obywatele, powinniśmy wiedzieć, co na wolno, a co jest niezgodne z prawem. Ale pamiętajmy, że policjant także musi działać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Często obserwuje się problem z interpretacją prawa i jego stosowaniem. Pokazują to choćby sytuacje z zatrzymaniem staruszki w supermarkecie czy zachowanie młodego policjanta, z użyciem broni. Policjant może wszystko to, co nie jest zakazane prawem. Niby takie proste i logiczne, ale jak się okazuje, w praktyce różnie z tym bywa.
Zatrzymanie przez policję
Zatrzymanie, jako środek przymusu nie jest przyjemne i nikt z nas nie chciałby znaleźć się w takiej sytuacji. Obywatel nie może zostać zatrzymany bez powodu. Przyczyna zatrzymania musi być jasno określona. Wszystko zostaje udokumentowane w protokole zatrzymania, sporządzanym przez funkcjonariusza. Włącznie ze stosowaniem siły, np. zakuciem w kajdanki. Gdyby takie informacje nie znalazły się w protokole, byłby on niezgodny z prawdą. Możemy zostać zatrzymani na 24 h do wyjaśnienia, lub na 48 h, jeśli tak zadecydują organy i jest to odpowiednio uzasadnione.
Co zrobić w sytuacji zatrzymania?
Zgodnie z prawem, zatrzymany ma prawo do kontaktu z adwokatem, jednak polskie realia odbiegają od wizji amerykańskich filmów sensacyjnych. Gdyby przy każdym zatrzymaniu był obecny adwokat, nie byłoby tyle problemów i niejasności. Wróćmy jednak do rzeczywistości. Interesuje nas przecież kwestia tego, jak powinniśmy zachować się podczas zatrzymania i co możemy w związku z tym zrobić. Nie musimy zgodzić się na podpisanie protokołu zatrzymania przez policję, jeśli uważamy, że zamieszczone informacje nie są zgodne z prawdą lub czujemy się pokrzywdzeni w jakikolwiek sposób. Wówczas w protokole powinien pojawić się zapis, że nie zgadzamy się na jego podpisanie. Obywatel nie powinien podpisywać protokołu bezmyślnie.
Wiadomo, że sytuacja jest stresowa, możemy czegoś nie doczytać lub nie zrozumieć. Wtedy pomocny będzie adwokat. Po opuszczeniu miejsca zatrzymania powinniśmy skontaktować się z adwokatem oraz wykonać obdukcję. Po kontakcie z adwokatem będzie można wyjaśnić sprawę, sprawdzając, czy zachowanie funkcjonariusza było zgodne z prawem, było uzasadnione i konieczne. Warto pytać adwokata o wszystko, co budzi nasz niepokój i wątpliwości. Oczywiście warto także znać swoje prawa, które jak wiemy, mogą zostać złamane.
Katarzyna Antos