Stres często bywa traktowany przez nas jako niechciany gość, który niepostrzeżenie wkradł się na nasze przyjęcie. Uważamy, że pozbawia nas energii, zniechęca do działania i wpływa negatywnie na jakość naszego życia. Czy napięcie nerwowe jest zawsze szkodliwe? Jak w praktyce wygląda mobilizująca funkcja stresu?
Spis treści:
- Jakie funkcje pełni stres?
- Jak działa mobilizująca funkcja stresu?
- Co daje nam analiza sytuacji stresowych?
- Jakie emocje pojawiają się w stanach napięcia nerwowego?
- Dlaczego zmiany wywołują stres?
- Zagrożenie czy wyzwanie – od ciebie zależy interpretacja sytuacji stresowych!
- Sieć wsparcia społecznego – dlaczego warto ją zbudować?
- Przewlekły stres i problemy z osiągnięciem relaksu
- Jak zredukować chroniczny stres?
- Informacyjna funkcja stresu – wykorzystaj ją do samodoskonalenia!
Jakie funkcje pełni stres?
Z punktu widzenia ewolucji stres ma zwiększyć nasze szanse na przetrwanie. Dawniej widok dzikiego zwierzęcia powodował wyrzut adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Hormony stresu zmieniały priorytety w naszym organizmie. Nagle trawienie i wytwarzanie komórek odpornościowych schodziło na dalszy plan, a najważniejszy stawał się dopływ krwi do mięśni. Ten ostatni umożliwiał uruchomienie mechanizmu uciekaj albo walcz. Po chwili stresu i uniknięciu zagrożenia, poziom adrenaliny, kortyzolu i noradrenaliny opadał. Człowiek się relaksował, przez co mógł powrócić do normalnego funkcjonowania.
Jak działa mobilizująca funkcja stresu?
Dziś sytuacje związane z bezpośrednim zagrożeniem życia stanowią rzadkość. Niemniej mobilizująca funkcja stresu jest wciąż wykorzystywana przez nasz organizm. Hormony stresu zaprzęgają nas do intensywnej pracy. Pod ich wpływem wzmocnieniu ulegają funkcje poznawcze, które skupiają się na źródle dolegliwości, np. ważnym projekcie, który musimy oddać w terminie. W związku z tym, iż odczuwamy napięcie nerwowe, widzimy więcej aspektów, które musimy uwzględnić, przystępując do pracy. Zachowujemy też większą staranność, bo chcemy wypaść jak najlepiej.
Co daje nam analiza sytuacji stresowych?
Co ciekawe, gdy sytuacja stresowa staje się tylko wspomnieniem, nasz mózg wciąż poddaje ją drobiazgowej analizie. To dobrze, gdyż możemy z niej wyciągnąć cenne wnioski na przyszłość. Np. żeby zawsze poprosić klienta o to, aby wymienił od punktów najważniejsze rzeczy, które mają zostać uwzględnione w projekcie. Dogłębne poznanie jego potrzeb ukierunkowuje naszą pracę i pozwala uniknąć zmarnowanego czasu.
Jakie emocje pojawiają się w stanach napięcia nerwowego?
Choć mobilizująca funkcja stresu przybliża nas do sukcesu, to często napięcie nerwowe kojarzy nam się negatywnie. Odczuwamy wówczas trudne emocje takie jak strach czy poczucie winy. Tymczasem sytuacje stresowe nie zawsze są negatywnie. Spotkanie z szefem nie musi zakończyć się naganą, lecz pochwałą i ofertą podwyżki. Ponadto każde ważne wydarzenie generuje stres. Gdy jesteśmy w ciąży, martwimy się przebiegiem porodu i zdrowiem dziecka. Jeśli planujemy ślub, chcemy, aby wszystko wypadło perfekcyjnie.
Dlaczego zmiany wywołują stres?
Ponadto nowe sytuacje, które nas rozwijają, także generują spory stres. Nasz mózg musi bowiem odnaleźć się w zupełnie nowej sytuacji, która może nieść potencjalne zagrożenia. Ich rozpoznanie jest ważne, nic ważnego, że zmieniając pracę czy miejsce zamieszkania, umysł zachowuje czujność. Jednak utrzymujący się przez dłuższy czas wysoki poziom hormonów stresu negatywnie wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie.
Zagrożenie czy wyzwanie – od ciebie zależy interpretacja sytuacji stresowych!
Nastawienie do stresu ma istotne znaczenie. Każda sytuacja może być postrzegana przez nas jako wyzwanie lub zagrożenie. Gdy otrzymujemy nowe zlecenie w pracy, możemy odczuwać przyjemną ekscytację i chęć wykazania się. To adaptacyjny mechanizm, który przynosi dobre owoce. Niestety, zdarza się, iż każda nowa sytuacja, w tym nowe zlecenie, może też rodzić w nas poczucie zagrożenia i obawy związane z tym, iż nie poradzimy sobie z zadaniem. Nastawienie w dużej mierze zależy od poczucia własnej wartości, wcześniejszych doświadczeń i tym, jak ze stresem radzili sobie nasi rodzice. To od nich uczymy się oswajać emocje. Dobrze, abyśmy mieli do przejęcia mechanizmy adaptacyjne. Niestety, czasem rodzice w sytuacjach stresowych wybuchają złością, co może udzielić się również nam.
Sieć wsparcia społecznego – dlaczego warto ją zbudować?
Mobilizująca funkcja stresu przejawia się również tym, że w sytuacjach napięcia nerwowego, szukamy oparcia w innych ludziach. Tutaj kluczową rolę odgrywania budowanie sieci wsparcia społecznego. Nie z każdym problemem musimy radzić sobie w pojedynkę. Czasem warto zaczerpnąć opinii przyjaciółki, która spojrzy na dane zagadnienie z innej perspektywy i dostrzeże w nim coś, co same przeoczyłyśmy. Może nam też podpowiedzieć korzystne rozwiązanie. W związku z tym, iż przyjaciele i krewni okazują się nieocenionym wsparciem w sytuacjach stresowych, często przykładamy większą wagę do pielęgnacji więzi.
Przewlekły stres i problemy z osiągnięciem relaksu
Czy napięcie nerwowe jest zawsze negatywne? Okazuje się, że nie pod warunkiem, że nie trwa zbyt długo i potrafimy przejść w stan relaksacji. Nie wszyscy dobrze radzą sobie z tym zadaniem. Stres dłużej towarzyszy m.in. osobom obdarzonym wysoką wrażliwością sensoryczną. Jeśli napięcie nerwowe pojawia się, gdy otrzymujemy nowe zlecenie, jednak mimo wszystko przystępujemy do jego realizacji, dzięki hormonom stresu stwarzamy świetne koncepcje, a do domu wracamy zadowolone z siebie, to nie mamy powodów do niepokoju. Stres trwał tylko chwilę, później udało nam się odzyskać wewnętrzną równowagę. Nasz organizm powrócił do normalnych funkcji, przestał koncentrować się na problemie. Gorzej, gdy towarzyszy nam chroniczny stres.
Jak zredukować chroniczny stres?
Przewlekłe napięcie nerwowe może pojawić się, gdy pracujemy z toksycznymi ludźmi. Takie osoby każdego dnia wysysają z nas energię, poddają w wątpliwość nasze kompetencje i w rezultacie osłabiają poczucie własnej wartości. Jeśli dodatkowo wykazujemy tendencję do zamartwiania się, oczyma wyobraźni widzimy, jak szef zwalnia nas z pracy, otrzymujemy złe referencje i nigdzie nie umiemy znaleźć pracy. Popadamy w biedę i niedostatek. Takie katastroficzne wizje rzadko znajdują potwierdzenie w rzeczywistości, o czym warto pamiętać. Mając tego świadomość, należy skoncentrować się na potencjalnych rozwiązaniach. Zawsze możemy rozejrzeć się za inną pracą zgodną z naszymi ambicjami i umiejętnościami.
Informacyjna funkcja stresu – wykorzystaj ją do samodoskonalenia!
Stres warto traktować jako cenną informację. Pokazuje on, jakie kwestie są dla nas ważne i zachęca do walki o to, co dla nas najistotniejsze. Nie stresujemy się krzywym spojrzeniem sąsiadki, chyba że zależy nam na tym, aby każdy nas lubił. Martwimy się natomiast krytyczną uwagą klienta. Ta tymczasem może skłonić nas do pracy nad sobą i podniesienia własnych kompetencji.