Jesteśmy rekordzistami w Europie pod względem zażywania suplementów diety. Choć często brakuje nam pieniędzy na wykupienie leków przepisanych przez specjalistę, to chętnie sięgamy po preparaty witaminowe, wierząc, że te korzystnie oddziałują na nasze zdrowie. Tymczasem te nie zwalczają żadnych chorób. W naszym artykule zdradzamy, co musisz wiedzieć, decydując się na suplement diety.
Spis treści:
- Dlaczego mylimy suplementy diety z lekami?
- Kto może produkować suplement diety?
- Suplement diety a niedobory substancji odżywczych
- Suplement diety nie leczy!
- Kiedy warto sięgnąć po suplementy diety?
- Na co zwrócić uwagę przy wyborze suplementu diety?
- Czy suplementy diety mogą zaszkodzić?
Dlaczego mylimy suplementy diety z lekami?
Suplementy diety często kojarzą nam się z wyrobem medycznym. To zasługa sprytnie skonstruowanych reklam, w których aktora ubiera się w biały fartuch, przez co zyskuje on na autorytecie. Odbiorcy podprogowo otrzymują sygnał, iż mają do czynienia z lekarzem lub farmaceutą, który zna się na rzeczy. Firmy farmaceutyczne wydają miliony złotych na reklamy suplementów diety. Ta inwestycja jednak się opłaca, ponieważ kupują je nałogowo. Warto jednak podkreślić, że suplement diety to nie lek, lecz produkt spożywczy. Może on jedynie wspomóc organizm w uzupełnianiu niedoboru substancji odżywczych.
Kto może produkować suplement diety?
Suplementy diety produkować może każdy, wystarczy zgłosić taką chęć do Głównego Inspektoratu Sanitarnego i jeszcze tego samego dnia można przystąpić do dzieła. GIS nic nie weryfikuje, nie zleca badań ani nie udziela licencji. Jeśli uzna to za uzasadnione, może co najwyżej przeprowadzić kontrolę w zakładzie. Niektóre firmy korzystają z pomocy dietetyka, farmaceuty czy trenera, aby stworzyć dobrej jakości suplement diety. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Zgodnie z prawem nawet właściciel, który nie ukończył studiów dietetycznych, farmaceutycznych czy medycznych, może opracowywać skład suplementów diety.
Suplement diety a niedobory substancji odżywczych
Bardzo często możemy odnieść wrażenie, że suplement diety to taki łatwiej dostępny lek, który jest bezpieczniejszy, bo można go stosować bez recepty. Nic bardziej mylnego. Owszem, tego typu produkty często sprzedaje się w formie tabletek i tworzy do nich quasi medyczną ideologię, ale to wciąż środki spożywcze. Jeśli producent suplementu diety sugeruje, że jego środek leczy, to popełnia nadużycie. Na opakowaniu tego typu produktów powinna znaleźć się również informacja, że nie zastąpią one zdrowego odżywiania ani zdrowego trybu życia. Można je stosować jedynie wspomagająco, gdy cierpimy na niedobór określonych witamin czy minerałów, ewentualnie prowadzimy bardzo aktywny styl życia i sporo ćwiczymy.
Suplement diety nie leczy!
Prawo unijne zezwala jedynie na użycie przez producentów suplementów diety ściśle określonych oświadczeń zdrowotnych, które zostały poparte badaniami naukowymi. Np. można poinformować konsumenta, że zawarta witamina D wspiera odporność i zdrowie kości. Wybierając suplementy diety, warto zatem uważać na szumne obietnice, które nie znajdują pokrycia w rzeczywistości.
Kiedy warto sięgnąć po suplementy diety?
Choć mają status produktów spożywczych, należy stosować je rozsądnie. Przede wszystkim powinniśmy ustalić, czy brakuje nam jakichkolwiek witamin, minerałów czy kwasów tłuszczowych. Jeśli badania laboratoryjne wykażą ich niedobór, wówczas możemy sięgnąć po suplement diety zawierający określony składnik. Np. niedobór magnezu wywołuje bolesne skurcze, suplementy z magnezem wspierają organizm w uzupełnieniu niedoborów, przez co z czasem przestajemy się na nie skarżyć. Jeśli chodzi o przyczyny anemii, to często należy wymienić tutaj niedobór żelaza i/lub witaminy B12. W takiej sytuacji warto dostarczać je z zewnątrz nie tylko wraz z pożywieniem, ale również w postaci suplementów. Kobiety w ciąży powinny przyjmować suplementy diety z witaminą D, kwasem foliowym, jodem i DHA. Większość Polaków ze względu na specyfikę naszej strefy geograficznej musi przez znaczną część roku suplementować witaminę D, ponieważ ta powstaje w naszej skórze tylko od połowy kwietnia do połowy września. Z kolei suplementy dla sportowców uzupełniają poziom elektrolitów i dodają energii przy intensywnym wysiłku fizycznym.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze suplementu diety?
Tutaj warto podkreślić dwie istotne kwestie. Po pierwsze, forma substancji wpływa na jej przyswajalność. Np. cytrynian magnezu wykazuje większą biodostępność niż tlenek magnezu. Jednocześnie w miarę możliwości warto sięgać po leki OTC, czyli bez recepty. Np. lek z witaminą D jest lepszy od suplementu diety, ponieważ podlega ścisłej kontroli. Firma farmaceutyczna musiała też przeprowadzić szereg badań przed dopuszczeniem leku do obrotu. Unikaj produktów, których skład jest owiany tajemnicą, nie ukazuje wszystkich wykorzystanych składników. Suplementy diety z apteki stanowią dużo lepsze rozwiązanie od tych zakupionych na serwisach aukcyjnych, których pochodzenie wzbudza wątpliwości. Produkty sprawdzonych firm są bezpieczniejsze, te nieznanego pochodzenia mogą zawierać m.in. substancje narkotyczne i toksyny. Lepsze są też proste suplementy diety, zawierające jedną witaminę, niż preparaty złożone. Zazwyczaj nie potrzebujemy wszystkich witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, lecz wyłącznie witaminy D. Sięgają po preparaty multiwitaminowe możemy przedawkować niektóre substancje i doprowadzić do hiperwitaminozy. Ta jest równie niebezpieczna jak awitaminoza. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Witamina C zwiększa przyswajalność żelaza niehemowego, natomiast witamina D wapnia.
Czy suplementy diety mogą zaszkodzić?
Zasadniczo suplementy diety pochodzące z wiarygodnego źródła, których skład odpowiada deklaracjom producenta, nie powinny nam zaszkodzić. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Po pierwsze, przyjmowanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, gdy nie stwierdzono ich niedoborów, może prowadzić do hiperwitaminozy. Jednoczesne przyjmowanie kilku suplementów diety z tym samym składnikiem, np. witaminą C, również prowadzi do przedawkowania. Po drugie, ekstrakt z cytrusów sam w sobie nie jest szkodliwy. Możemy być jednak uczuleni na te owoce, ponadto zawarte w nich substancje spowalniają metabolizm leków w wątrobie, przez co te stosunkowo długo utrzymują się we krwi na wysokim poziomie. Jeśli przyjmujesz leki, chcesz stosować kilka różnych suplementów diety – koniecznie skonsultuj to z lekarzem lub farmaceutą. Warto też przebadać się przed rozpoczęciem suplementacji, aby sprawdzić, czy jest ona w ogóle potrzebna. Jeśli tak, to warto sięgnąć po produkt sprawdzonej firmy zakupiony w aptece. Suplementów diety nie należy demonizować, bo bywają bardzo przydatne, nie można jednak traktować ich jak cukierków i spożywać bez żadnych ograniczeń.