Apatia, zachwiane poczucie bezpieczeństwa, wrażenie utraconych szans i przemijającego życia to niezwykle częste emocje, które towarzyszą osobom starszym. Te doznania potęgują się w przypadku podopiecznych domów opieki, którzy zmienili swoje miejsce zamieszkania ze względu na postępującą chorobę lub potrzebę całodobowego nadzoru.
Domy opieki niezwykle starannie organizują dzień wszystkich swoich podopiecznych, mając na względzie zarówno ich potrzeby medyczne, jak i emocje oraz przeszkody, które stawia własny organizm. Dlatego też pod okiem lekarzy i specjalistów organizowane są zajęcia, o których nieco więcej przeczytasz w poniższym materiale.
Dlaczego aktywizacja?
Osoby starsze potrzebują stałego pobudzania – zarówno pod kątem układu ruchu, jak i ze względów psychorozwojowych. Odpowiednio dobrane zajęcia służą nie tylko budowaniu kondycji, ale także wspieraniu procesów poznawczych, budowaniu relacji i tworzeniu możliwych do zrealizowania celów. Zaplanowany dzień przyczynia się do poczucia bezpieczeństwa, a wizja zajęć i konkretnego celu pozwala sądzić, że starość może być komfortowa i rozwojowa. W tworzeniu harmonogramu ważne jest, aby dostosować go do możliwości fizycznych i psychicznych wskazanych podopiecznych. Zarówno terapia zajęciowa, jak i indywidualne rozmowy powinny być przygotowywane w zależności od potrzeb osób starszych. Docelowo muszą przezwyciężać nudę, wprowadzać regularny tryb życia i stwarzać przestrzeń do rozwoju.
Wspomniana już terapia zajęciowa jest szeregiem ćwiczeń, które skierowane są zarówno do chorych z zaburzeniami rozwojowymi, jak i do pełnosprawnych, świadomych podopiecznych. Jej głównym zadaniem jest stworzyć przestrzeń do usprawnienia fizycznego i psychicznego, z jednoczesnym przygotowaniem do odpowiedniego funkcjonowania w grupie. W ogólnej terapii rozumie się techniki relaksacyjne, zajęcia kreatywne i indywidualną formę aktywności. W terapii udział bierze zarówno większa liczba uczestników (np. wszyscy podopieczni, których pod upieką mają prywatne ośrodki opieki nad osobami starszymi), jak i nieco mniejsza grupa, która w ten sposób stwarza doskonałą przestrzeń do likwidowania bariery komunikacyjnej.
Warto w tym miejscu nadmienić, że pod mianem aktywizacji rozumie się zarówno ergoterapię, która polega na organizowaniu zajęć manualnych (np. krawiectwo), jak i socjoterapię, która pozwala pracować nad zaburzeniami emocjonalnymi. W tej drugiej grupie najczęściej wykorzystuje się terapie ruchem (np. poprzez trening), a także aktywność z kulturą, co szczególnie podoba się seniorom ceniącym zajęcia plastyczne – np. malarstwo czy filmoterapię.
O formach aktywności słów kilka
Oczywiście zakres zajęć zachęcających do aktywizacji jest ogromny, a ich dobór uzależniony jest od mocy przerobowych, zakresu kadry i możliwości danego domu opieki. Poniżej przedstawiamy kilka najczęściej pojawiających się propozycji, z których niezwykle często korzystają seniorzy:
- Zajęcia intelektualne – czyli szeroka grupa zajęć, skupiona na ćwiczeniach logicznych, analizach, czytaniu książek i świeżej prasy. W ich organizacji bierze udział opiekun, który nierzadko czyta książki na głos, a następnie rozmawia z podopiecznymi na tematy około-literackie. Do ogólnych zajęć intelektualnych zalicza się kalambury, gry w scrabble, szachy lub warcaby, a także sudoku.
- Zajęcia fizyczne – dostosowane do możliwości podopiecznych. Ich charakter może być bardzo prosty i podstawowy (np. spacer), jak i bardziej zaawansowany (np. prace w ogrodzie). Dzięki nim wpływamy nie tylko na metabolizm, ale także wspieramy cały układ ruchu.
- Zajęcia relaksacyjne – idealne dla osób cierpiących na np. demencję starczą. To dzięki muzykoterapii podopieczni wyciszają się, a organizm uspokaja się, regeneruje i odcina od uporczywych bodźców.
- Zajęcia plastyczne i manualne – rozwijające zarówno lewą, jak i prawą półkulę mózgu, polegające na organizowaniu przestrzeni do prac plastycznych i DIY.
- Praktyki religijne – głównie wspólne modlitwy i regularne msze w prywatnej kapliczce, dzięki którym osoby starsze mogą rozwijać się duchowo. Wybrany dom pogodnej starości powinien stwarzać warunki dla osób wierzących, umożliwiając czytanie Pisma Świętego, przyjmowanie sakramentów i spowiadanie się.
