Pod terminem ADHD kryje się zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Wspomnianą przypadłość diagnozuje się u coraz większej liczby dzieci. Początkowo sądzono, że ADHD występuje tylko u chłopców. Dziewczynki stosunkowo rzadko zdradzały objawy nadaktywności psychoruchowej. Dziś wiemy, że prawdopodobnie wynika to z odmiennych metod wychowawczych. Chłopcom wciąż pozwala się na większą ruchliwość, dziewczynki muszą się kontrolować, aby nie pobrudzić sukienki. Poza tym ADHD przybiera różne oblicza. Nie zawsze manifestuje się w klasyczny sposób. Jak diagnoza ADHD wpływa na psychikę dziecka?
Rodzaje ADHD – co warto o nich wiedzieć?
Nie zawsze ADHD wygląda tak samo. Zauważono, że przybiera 3 odsłony, dlatego przez lata nie diagnozowano tej przypadłości wśród dziewczynek.
- Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – osoba, która zmaga się z nim, nie potrafi dłużej usiedzieć na miejscu. Jednocześnie skarży się na problemy z koncentracją, co często negatywnie odbija się na jej szkolnych osiągnięciach.
- Zespół nadpobudliwości psychoruchowej – dziecko zdradza dużą potrzebę ruchu i źle odnajduje się na lekcjach, gdzie spędza się kilkadziesiąt minut, siedząc w ławce.
- Zespół deficytu uwagi – osoba potrafi usiedzieć na miejscu, nie biega i nie skacze podczas lekcji, ale nie umie skupić się na przekazywanej wiedzy. Tę formę stosunkowo często zdradzają dziewczynki. Uchodzą za bardzo grzeczne uczennice, ale okropnie męczą się podczas licznych zajęć.
Czym jest ADHD?
Naukowcy zauważyli, że ADHD to przypadłość, przy której obserwuje się inną aktywność mózgu. Zachęca ona do intensywnego ruchu i utrudnia koncentrację. Z drugiej strony istnieją przesłanki, że zwiększa kreatywność i wrażliwość na sprawiedliwość społeczną.
Jak diagnoza ADHD wpływa na psychikę dziecka?
Gdy rodzice i dziecko słyszą diagnozę ADHD, często bardzo mocno to przeżywają. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi brzmi jak wyrok. Może sugerować, że dziecko jest chore i wadliwe, odstaje od reszty rówieśników. Wymaga podjęcia leczenia. Inny sposób funkcjonowania mózgu wydaje się czymś strasznym i przerażającym. Rodzice martwią się, że dziecko nie ukończy szkoły i nie zdobędzie wykształcenia. Ich pociecha natomiast zaczyna postrzegać samą siebie jako wadliwą i gorszą. Powątpiewa w sens jakichkolwiek działań. Jej poczucie własnej wartości gwałtownie spada.
Psychoterapia w ADHD – jaka jest jej rola?
Leczenie ADHD może odbywać się poprzez psychoterapię i/lub stosowanie leków. Uczestnictwo w sesjach ze specjalistą nie budzi większych wątpliwości. Problem może stanowić jedynie dostosowanie przebiegu terapii do potrzeb dziecka z ADHD. Niektórzy psychoterapeuci specjalizują się w tym zagadnieniu i tworzą w swoim gabinecie atmosferę zabawy. Sprzyja to wykonywaniu przez dziecko określonych ćwiczeń. Tych nie powinno być jednak za dużo, by nie przytłoczyć małego pacjenta i go nie przebodźcować. Dobrze, aby nurt, w jakim pracuje specjalista, odpowiadał potrzebom dziecka.
Terapia poznawczo-behawioralna w ADHD
Bardzo dużą popularnością cieszy się terapia poznawczo-behawioralna, która opiera się na przeprogramowaniu poznawczym. Pozwala spojrzeć na trudności z koncentracją uwagi z nowej perspektywy. Przestają być one przekleństwem, a stają się czymś, nad czym można i warto pracować. Brzmi to dużo bardziej realistycznie i pozostaje adekwatne do obecnego stanu wiedzy. Zauważono bowiem, że nad koncentracją można pracować. Ponadto niektórym nauczycielom udaje się dostosować sposób nauczania do potrzeb dzieci z ADHD. Te najlepiej przyswajają wiedzę poprzez ruch i działanie. W przyszłości mogą wybrać zawód, w którym kluczową rolę odgrywa mobilność i/lub kreatywność. Nie są zatem skazane na bezrobocie i izolację społeczną.
Jak diagnoza ADHD odbiera pewność siebie?
Wiemy już, jak diagnoza ADHD wpływa na psychikę dziecka. Powoduje, że młody człowiek czuje się gorszy od rówieśników i mniej wartościowy. Przestaje wierzyć w siebie i sukces. Może popaść w stany depresyjne. ADHD zbyt często przedstawia się jako wyrok na całe życie. Zbyt rzadko podkreśla się, że można coś zrobić, aby podnieść jakość funkcjonowania w szkole i życiu społecznym. Kluczową rolę odgrywa psychoterapia dostosowana do potrzeb dziecka z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
Efekt samospełniającej się przepowiedni w diagnozowaniu ADHD
Niestety, przekonanie o tym, że nic nie da się zmienić, działa jak samospełniająca się przepowiednia. Dziecko zaczyna w to wierzyć, przez co jeszcze bardziej opuszcza się w nauce i niechętnie podchodzi do lekcji. Częściej psuje zajęcia, przez co ściąga na siebie gniew nauczycieli. Można temu zapobiec, unikając stygmatyzacji osób z ADHD i zachęcając je do wydobycia własnego potencjału poprzez pracę terapeutyczną.