Czy wiesz, że emocje to rzecz ludzka, która przesądza o naszej wyjątkowości i zwiększa szanse na przetrwanie? Roboty, którymi posługujemy się w codziennym życiu, są ich pozbawione. Nasz mózg działa w taki sposób, iż uruchamia całą paletę emocji. Jedne z nich traktujemy jako pozytywne, drugich się obawiamy. Trudne emocje odgrywają jednak ważną rolę w naszym życiu. W niniejszym artykule zajmiemy się tym, jak działa gniew.
Spis treści:
- Jak gniew zmienia bieg wydarzeń?
- Jaką rolę pełnią emocje z punktu widzenia ewolucji?
- Jak działa gniew wewnętrzny?
- Gniew zewnętrzny i szybka reakcja
- Uciekaj albo walcz – automatyczny mechanizm obronny
- Sieci nerwowe oceniające stopień zagrożenia
- Samokontrola i panowanie nad gniewem
Jak gniew zmienia bieg wydarzeń?
Czy wiesz, że gniew to jedna z najsilniejszych emocji, która wywiera ogromny wpływ na nasze decyzje i działanie? Potrafi zmieniać historię i bieg naszego życia. Co ciekawe, gniew wpisuje się w emocje uniwersalne, czyli takie, które występują we wszystkich kulturach, niezależnie od szerokości geograficznej. Manifestuje się też w ten sam sposób, niezależnie od naszych korzeni. Jeśli społeczeństwo rozzłości galopująca inflacja, to potrafi wystąpić przeciwko rządowi. Gdy okaże się, że politycy kradli państwowe pieniądze, ludzie nierzadko wychodzą na ulice i obalają władzę. Takie przykłady znamy z historii. Jednak w codziennym życiu także gniew skłania nas do zmiany. Jeśli postawa naszego partnera nas złości, możemy zabrać wszystkie rzeczy i się od niego wyprowadzić. Gdyby nie doprowadził nas do silnego gniewu, zapewne dalej tkwiłybyśmy w toksycznym związku.
Jaką rolę pełnią emocje z punktu widzenia ewolucji?
Emocje są niezwykle ważne z punktu widzenia ewolucji. Bez nich zginęlibyśmy marnie. Pokazują bowiem potencjalne zagrożenie, uruchamiając lęk. Gdy obok nas pojawia się mężczyzna, który zachowuje się w podejrzany sposób, zaczynamy mieć się na baczności. Lęk sprawia, że jesteśmy gotowe do ucieczki. Krew szybciej krąży w naszych żyłach. Z kolei złość wskazuje na brak akceptacji jakichś okoliczności lub niezaspokojone potrzeby. Np. odczuwamy ją wówczas, gdy widzimy, że rząd niewłaściwie dysponuje naszymi pieniędzmi. Złość towarzyszy nam również wówczas, gdy partner nie okazuje nam czułości, której od niego oczekujemy.
Jak działa gniew wewnętrzny?
Gniew może pochodzić z naszego wnętrza, gdy przypominamy sobie trudną sytuację. Np. poprosiliśmy księgową o wyjaśnienie, dlaczego otrzymaliśmy mniejszą pensję niż zazwyczaj. Ta jednak nie odpowiedziała na nasze pytanie. Gdy o tym myślimy po kilku dniach, znowu ogarnia nas gniew, ma on jednak charakter wewnętrzny, więc nieco lepiej nad nim panujemy.
Gniew zewnętrzny i szybka reakcja
Gniew zewnętrzny pojawia się wówczas, gdy w danym momencie ktoś nas irytuje lub nam zagraża. Np. mamy chore dziecko, spieszymy się z nim do przychodni, ale nie możemy przejść, bo wąską uliczkę zatarasował młody chłopak, który zaparkował na całej jej szerokości w sposób niezgodny z prawem. W takiej sytuacji reagujemy od razu. Możemy np. na niego nakrzyczeć, aby natychmiast przestawił samochód.
Uciekaj albo walcz – automatyczny mechanizm obronny
Czy wiesz, że uruchomienie mechanizmu uciekaj albo walcz przebiega w sposób automatyczny? Drugi mechanizm, oparty na ocenie realnego zagrożenia przebiega nieco wolniej. Np. wieczorem podchodzi do nas obcy koleś, boimy się go, więc natychmiast zaczynamy uciekać. Gdy jesteśmy już bezpieczne, spoglądamy przez okno i wtedy nasz mózg konfunduje, że nie stanowił on poważnego zagrożenia. Zaczepia bowiem kolejne osoby, pytając o najbliższy sklep nocny.
Sieci nerwowe oceniające stopień zagrożenia
Istnieją trzy sieci w naszym układzie nerwowym, które służą ocenie zagrożenia. Sieć domyślna pozwala analizować sytuację na spokojnie. Działa, gdy np. możemy się zastanowić, czy przedłożona nam umowa jest dla nas korzystna i wolna od kruczków prawnych. Sieć istotności ma wykryć, czy istnieje realne zagrożenie. Natomiast sieć wykonawcza odpowiada za konkretną reakcję. Gdy sieć istotności mówi – on jest groźny, sieć wykonawcza nakazuje nam uciekać lub walczyć.
Samokontrola i panowanie nad gniewem
Wiemy już, jak działa gniew. Zapewne zauważyłaś, że niektórzy ulegają mu dużo łatwiej niż inni. Wynika to z indywidualnych uwarunkowań genetycznych. Nie oznacza to jednak, że musisz znosić wybuchy gniewu swojego szefa, ponieważ taki się urodził. Posiada on struktury mózgowe odpowiedzialne za samokontrolę, z której powinien korzystać w sposób rozumny. W związku z tym nigdy nie musisz godzić się na cudze niewłaściwe zachowanie.