Zdrowe i stabilne poczucie własnej wartości pozwala nam czerpać radość z życia. Niestety, niska samoocena stanowi dużo powszechniejszy problem, niż zakładamy. Kształtuje się w dzieciństwie w relacji z opiekunami. Niektórzy rodzice wspierają rozwój dzieci, kształtując w nich wysokie poczucie własnej wartości. Zapewniają im tym samym niezwykle przydatne narzędzie w dorosłym życiu. Zdarza się, że opiekunowie nieświadomie podkopują samoocenę swojej pociechy. Zazwyczaj nie robią tego ze złej woli. Uważają, że pomagają jej ustrzec się przed krytyką ze strony otoczenia. Uruchamiają w dziecku potrzebę samokontroli, która odbiera radość z życia. Postępują w ten sposób, bo sami zostali tak wychowani. Jak wzmocnić poczucie własnej wartości? W niniejszym artykule zebrano praktyczne wskazówki.
Spis treści:
- Niskie poczucie własnej wartości a dysfunkcyjne przekonania
- Szkodliwe wzorce rodzinne – jak ograniczają nasz rozwój?
- Niska samoocena a lęk przed odrzuceniem
- Jak wypieranie emocji wpływa na poczucie własnej wartości?
- Jak wzmocnić swoje poczucie własnej wartości?
- Jak zaakceptować błędy i własną niewiedzę?
- Psychoterapia grupowa a akceptacja własnych niedoskonałości
Niskie poczucie własnej wartości a dysfunkcyjne przekonania
Jako dzieci nasiąkamy różnymi komunikatami i przekonaniami. Niektóre okazują się wspierające w dorosłym życiu. Kiedy rodzice mówią nam, że wszyscy się czasem złoszczą, to nie odczuwamy dyskomfortu, gdy pojawiają się trudne emocje. Jeśli natomiast twierdzą, że niektóre przeżycia są zarezerwowane tylko dla złych ludzi, zaszczepiają w nas poczucie winy. Gdy odczuwamy zazdrość, unieważniamy ją i wypieramy. Nie chcemy popełniać grzechu i zyskać etykietki złego człowieka. Tymczasem zazdrość to tylko komunikat, że boimy się stracić kogoś, kto jest dla nas ważny.
Szkodliwe wzorce rodzinne – jak ograniczają nasz rozwój?
Wzorce rodzinne i społeczne często nas usztywniają niczym niewygodny gorset. Utrudniają nawiązanie łączności ze swoim prawdziwym ja. Często postępujemy tak, jak inni tego oczekują, a nie tak, jak chcielibyśmy. Zdarza się, że zgadzamy się pomóc sąsiadce, choć brakuje nam sił. Nadużywamy siebie. Niska samoocena sprawia, że doskwiera nam silny lęk przed odrzuceniem. Uważamy, że na akceptację i sympatii innych musimy ciężko zapracować, wykonując ich polecenia bez zająknięcia. Brak asertywności nie popłaca. Prowadzi do przemęczenia i narastającej frustracji.
Niska samoocena a lęk przed odrzuceniem
Niskie poczucie własnej wartości sprawia, że za bardzo skupiamy się na tym, co inni powiedzą. Tymczasem nie mamy na to najmniejszego wpływu. Nie da się zaskarbić cudzej sympatii, możemy jedynie postępować w sposób etyczny i być fair względem innych. Zdarza się, że nawet nasze pozytywne nastawienie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Ktoś nas nie lubi, bo mamy taki sam głos jak jego mama, z którą żyje w konflikcie. Inna osoba chciałaby nami manipulować, ale pozostajemy oporni na jej sztuczki. Okazuje nam w związku z tym niechęć. Kiedy zastanawiamy się, co inni powiedzą, żyjemy pod ich dyktando. Przestajemy robić to, na co naprawdę mamy ochotę.
Jak wypieranie emocji wpływa na poczucie własnej wartości?
Niska samoocena to często spuścizna po naszym dzieciństwie, w którym nasze emocje, próby buntu i wybicia się na autonomię, spotykały się z krytyką. Nie zawsze rodzice potrafią sprostać swojej roli. Zdarza się, że zmuszają nas do wyparcia trudnych emocji, gdyż sami sobie z nimi nie radzą. Mają niskie poczucie własnej wartości, więc nasze przejawy autonomii traktują jako krytykę ich metod wychowawczych. Nie rozumieją, że poczucie sprawczości naturalnie kształtuje się w pewnym wieku. Kontestacja pozwala stać się samodzielnym człowiekiem, który w przyszłości poradzi sobie z trudnościami, jakie niesie życie.
Jak wzmocnić swoje poczucie własnej wartości?
Stabilne poczucie własnej wartości sprawia, że nie przejmujemy się reakcją innych. Postępujemy w zgodzie ze sobą. Nie martwimy się tym, że sprawimy komuś przykrość, odmawiając zakupu szamponu, który reklamuje, a nam nie pasuje pod względem składu. Dbanie o własne interesy przychodzi nam z łatwością. Jeśli wysoka samoocena stanowi Twój cel, spróbuj zrobić coś, czego się boisz lub wstydzisz. Zobaczysz, że świat się z tego powodu nie zawali. Ludzie lepiej znoszą odmowę, niż zakładamy:)
Jak zaakceptować błędy i własną niewiedzę?
Jak wzmocnić poczucie własnej wartości? Zaakceptujmy błędy, które popełniliśmy. Wyciągnijmy z nich cenne wnioski na przyszłość. Unikajmy samobiczowania. Wszyscy błądzimy, mylimy się, jesteśmy zdezorientowani i mamy gorsze dni. Stanowi to element szerzej pojętego człowieczeństwa. Kiedy pogodzimy się z myślą, że nie jesteśmy wszechmocni i wszechwiedni, poczujemy wyraźną ulgę.
Psychoterapia grupowa a akceptacja własnych niedoskonałości
Psychoterapia grupowa pomaga zrozumieć, że nasze niedoskonałości nie są niczym odosobnionym. Inni też je przejawiają. Kiedy zrozumiemy, że stanowią swego rodzaju wspólnotę doświadczeń, wyzwolimy się spod toksycznego poczucia winy. Przestańmy się obsztorcowywać za rozbitą szklankę, stłuczone kolano czy zgnieciony dokument. Zobaczmy, że wewnętrzny krytyk podsuwa nam niegdyś zasłyszane komunikaty, które ktoś w nas zaszczepił.