Samoocena wpływa na jakość naszego życia. Im jest wyższa, tym lepiej radzimy sobie z nawiązywaniem relacji społecznych i pracą zawodową. W przypadku niskiej samooceny często odczuwamy strach przed odrzuceniem i lęk przed niepowodzeniem w przypadku nowych wyzwań. Jak widać, nasze poczucie własnej wartości rzutuje na jakość życia. Co kształtuje samoocenę?
Wpływ genów na samoocenę
Naukowcy przeprowadzili eksperyment, w którym badali wpływ genów na samoocenę. Aby uniknąć zbyt wielu zmiennych, przyjrzeli się bliźniaczkom – jednojajowym i dwujajowym. Dzieci urodzone w tym samym czasie napotykają na podobne komunikaty ze strony rodziców. Okazało się, że bliźniaczki jednojajowe miały zbliżoną samoocenę. Tymczasem ta sama prawidłowość nie ujawniała się w przypadku bliźniaczek dwujajowych. Tutaj już rozpiętość samooceny była spora. Oznacza to, iż nie tylko środowisko kształtuje nasze poczucie własnej wartości. Kluczową rolę odgrywają geny.
Jak środowisko kształtuje samoocenę?
Nie należy jednak lekceważyć wpływu środowiska na naszą samoocenę. Okazuje się, iż ta kształtuje się ok. 7. roku życia. Wówczas dziecko jest poddawane ocenie innych – rodziców, nauczycieli i rówieśników. Jeśli otrzymuje ono pozytywne komunikaty, że dobrze sobie radzi, spełnia oczekiwania swojego otoczenia, kształtuje się wysoka samoocena. Niestety, nie zawsze informacje, jakie odbiera dziecko, są mu przyjazne. Często rodzic jest zbyt wymagający, krytyczna może okazać się też nauczycielka w szkole lub grupa rówieśnicza. To może podkopywać poczucie własnej wartości.
W czym pomaga wysoka samoocena?
Osoby z wysoką samooceną wiodą szczęśliwsze życie. Po pierwsze, bez trudu nawiązują relacje międzyludzkie, ponieważ nie boją się odrzucenia. Nie mają też problemu we wspinaniu się po kolejnych szczeblach kariery, ponieważ wierzą w siebie i swoje kompetencje. Ponadto wysoka samoocena sprawia, iż postrzegają one otoczenie jako przyjazne. Nie mają też problemów ze stawianiem wyraźnych granic i rzadziej bywają wykorzystywane przez innych.
Jakie problemy generuje niska samoocena
Ludzie z niską samooceną są bardziej narażeni na depresję i stany lękowe. W innych ludziach widzą raczej swoich krytyków, aniżeli sprzymierzeńców. Unikają nawiązywania relacji międzyludzkich, ponieważ boją się odrzucenia. Rzadko zabierają głos, ponieważ nie chcą powiedzieć czegoś głupiego. Nie potrafią też innym stawiać wyraźnych granic, przez co często bywają wykorzystywane. Trudniej im zrobić karierę zawodową, ponieważ nie wierzą w siebie i latami trzymają się kiepsko płatnej pracy, ponieważ uważają, że nie znajdą nic lepszego.
Jak poprawić swoją samoocenę?
Na szczęście samoocena to coś, nad czym można pracować, nawet w dorosłym wieku. Pomocna może okazać się wizyta u psychologa, który pomoże ustalić źródła zachwianej pewności siebie i wzmocnić poczucie własnej wartości.