Żurawina to wieloletni, zimozielony krzew o czerwonych, kulistych owocach. Znane są dwa gatunki żurawiny – błotna i wielkoowocowa. Ta druga pochodzi z Ameryki Północnej i różni się od naszej rodzimej krzewinki większymi owocami, które wykorzystywane są w celach spożywczych i leczniczych. Nazwa „żurawina” została wprowadzona przez niemieckich i holenderskich osadników, którzy skojarzyli czerwone jagody z głowami żurawi. Uprawę zapoczątkowano dopiero w 1816 roku, choć szczyt jej popularności przypada na lata 60-te XX wieku. Dziś stosujemy ją chętnie zarówno w kuchni, jak i we wspomaganiu leczenia wielu chorób. Jest bogata w witaminy C, B1, B2, B6, E, kwas foliowy, potas, żelazo, kwasy organiczne oraz przeciwutleniacze. Leczenie zapalenia pęcherza moczowego nie może się obyć bez żurawiny.
Na całym świecie produkuje się około 400 tysięcy ton owoców żurawiny rocznie. Większość trafiających do nas jagód wywodzi się z Ameryki Północnej, USA i Kanady. W Europie żurawina uprawiana jest głównie na Litwie i Białorusi. Warto włączyć te cierpkie owoce do swojej diety, ponieważ mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Z tego względu często wykorzystuje się ją jako naturalny preparat na infekcje pęcherza moczowego, schorzenia skóry czy wrzody żołądka.
Żurawina – charakterystyka
Żurawina jest wieloletnią rośliną, zaliczaną do rodziny wrzosowatych. Jej krzewinki są zimozielone, płożące się, o charakterystycznych, nitkowatych pędach. Niepozorne kwiaty żurawiny są za to różowe i wyrastają na delikatnych łodyżkach, a ich płatki odginają się do tyłu. Roślina ta najlepiej rośnie na kwaśnych i wilgotnych glebach torfowych. Cenne dla nas owoce żurawiny to czerwone lub zielone jagody, które pojawiają się na krzewinkach na początku września. W przemyśle spożywczym i leczniczym powszechnie stosuje się amerykański gatunek żurawiny, który wyróżnia się większymi owocami i dużą odpornością na niskie temperatury. Żurawina błotna rośnie także w Polsce, ale jej jagody są mniejsze i znacznie bardziej cierpkie w smaku.
Co zawiera żurawina?
Żurawina była stosowana już przez Indian jako pożywienie, naturalny barwnik do farbowania tkanin oraz lekarstwo. Nic dziwnego, bo jej owoce są bogate w błonnik, witaminy B1, B2, B6, C i E oraz karoten. Zawierają też potas, fosfor, wapń, magnez, żelazo, sód i jod. Żurawinę wyróżnia duża zawartość flawonoidów, które pełnią funkcję przeciwutleniaczy. Kwasy jabłkowy i cytrynowy są odpowiedzialne za jej cierpki i kwaśny smak, dlatego świeże owoce żurawiny są niezbyt chętnie spożywane. Najczęściej zjadamy je w formie suszonych bakalii, herbat lub soków. Dzięki obecności kwasu benzoesowego żurawina zachowuje długo świeżość. Możemy trzymać ją w zamrażalniku przez rok, a w lodówce nie psuje się nawet przez półtora miesiąca.
Zdrowotne właściwości żurawiny
Owoce żurawiny znane są ze swego działania antybakteryjnego i przeciwgrzybiczego. Stosuje się je we wspomaganiu leczenia różnych infekcji, a spożywanie ich profilaktycznie zmniejsza ryzyko zakażenia drobnoustrojami. Bogate są także w potas, odpowiedzialny za normalizowanie ciśnienia tętniczego krwi. Obecne w żurawinie flawonoidy są doskonałymi przeciwutleniaczami, dlatego zaleca się spożywanie jej jagód, by zapobiec miażdżycy, chorobom serca i układu krążenia. Substancje te chronią również mózg przed procesami starzenia oraz zapobiegają rozwojowi nowotworów.
Żurawina a leczenie zapalenia pęcherza moczowego
Powszechnie znany jest dobroczynny wpływ żurawiny na nasz układ moczowy. Z czego on wynika? Proantocyjanidy, taniny i bioflawonoidy, w które bogata jest żurawina, działają niekorzystnie na bakterie Escherichia coli odpowiedzialne za rozwój stanu zapalnego dróg moczowych. Substancje te hamują zdolność przyczepiania się bakterii do komórek nabłonka. Dzięki temu łatwiejsze jest ich wydalenie poza organizm wraz z moczem. W podobny sposób żurawina chroni nas także przed wrzodami żołądka czy próchnicą. Dodatkowo spożywanie jej owoców przyczynia się do zakwaszenia moczu, co ogranicza namnażanie w nim szkodliwych drobnoustrojów.
Żurawina – codzienne zastosowanie
Podobne do żurawiny właściwości mają także inne czerwone i fioletowe owoce: śliwki, jagody, truskawki, jeżyny, maliny czy czerwone jabłka. Wynika to z obecności w nich proantocyjanidów. Jednakże to żurawina zawiera największą ilość dobroczynnych substancji, dlatego warto ją włączyć do swojej diety. Suszone owoce można spożywać jako dodatek do płatków śniadaniowych czy deserów. Ciastom nada wyrafinowany smak. Nadaje się także jako składnik koktajli, kisieli, galaretek czy musu owocowego. Konfiturę z żurawiny często stosuje się jako wykwintny dodatek do serów lub mięs. Warto także sięgnąć po sok z żurawiny, a w przypadku infekcji pęcherza przydatne mogą okazać się zawierające ją suplementy.
Karolina Solga