Wysoka wrażliwość sensoryczna doczekała się wielu ciekawych badań. Wciąż wykrywa się jej różne warianty uwarunkowane genetycznie. Problemem tym swego czasu zainteresowała się dr Elaine Aron. Zauważyła ona, że niektórzy ludzie wykazują większą wrażliwość na bodźce, przez co szybciej się męczą. Dziś na ten temat wiemy zdecydowanie więcej. Na czym polegają problemy z odpoczynkiem u osób wysoko wrażliwych?
Spis treści:
- Wysoka wrażliwość sensoryczna – kryteria rozpoznania
- Psychotest określający wrażliwość sensoryczną
- Czemu służy wysoka wrażliwość?
- Dlaczego osoby wysoko wrażliwe skarżą się na problemy z odpoczynkiem?
- Silne przeżywanie emocji, w tym cudzych
- Co generuje zmęczenie psychiczne?
- Snucie czarnych scenariuszy
- Problemy z odpoczynkiem u osób wysoko wrażliwych – jak sobie z nimi radzić?
- Utrata wewnętrznej równowagi – co ją może spowodować?
Wysoka wrażliwość sensoryczna – kryteria rozpoznania
Abyśmy mogli stwierdzić, że wystąpiła wysoka wrażliwość sensoryczna, muszą zostać spełnione 4 warunki. Po pierwsze, dana osoba musi wykazywać wysoką empatię i umieć postawić się w sytuacji drugiego człowieka, przeżywając jego emocje jak własne. Po drugie, u takiego człowieka myślenie analityczne, rozpatrywanie każdej, najdrobniejszej sytuacji, która na pierwszy rzut oka wydaje się nieistotna, przebiega nieustannie. Po trzecie, taka osoba musi wykazywać ponadprzeciętną wrażliwość na bodźce, w tym ostre światło, zapachy, właściwości materiału. Po czwarte, taki człowiek musi dostrzegać drobne niuanse i zmiany w swoim otoczeniu.
Psychotest określający wrażliwość sensoryczną
Dr Elaine Aron ułożyła nawet specjalny psychotest, który ma pomóc ci w określeniu wysokiej wrażliwości sensorycznej. Później został on zmodyfikowany przez kolejnych naukowców, zredukowali oni liczbę pytań. Niewątpliwie tę cechę wykazuje od 15 do 30% społeczeństwa. Ich mózg jest w sposób szczególny wyczulony na bodźce. Nie tylko je dostrzega, ale też dokładnie analizuje, co ma zwiększyć nasze szanse na przetrwanie. Osoby wysoko wrażliwe to zazwyczaj świetni obserwatorzy, którzy w porę dostrzegają zagrożenie i o nim alarmują.
Czemu służy wysoka wrażliwość?
Z ewolucyjnego punktu widzenia wysoka wrażliwość sensoryczna ma głęboki sens. Sprzyja bowiem wyłapywaniu niepokojących sygnałów z otoczenia i szybkim reagowaniu na nie. Niestety ma to swoją cenę. Mózg osób wysoko wrażliwych jest nieustannie aktywny. Nie tylko rejestruje napływające bodźce, ale też porównuje je z wcześniejszymi zdarzeniami i doświadczeniami. Osoby wysoko wrażliwe myślą intuicyjnie, dzięki czemu szybciej podejmują trafne decyzje.
Dlaczego osoby wysoko wrażliwe skarżą się na problemy z odpoczynkiem?
W związku z tym, iż myślenie u osób wysoko wrażliwych praktycznie nigdy nie ustaje, częściej cierpią one na problemy z odpoczynkiem. Bezsenność, płytki sen, koszmary nocne, zmęczenie psychiczne, wypalenie przez kontenerowanie cudzych emocji – wszystko to negatywnie wpływa na jakość życia. Problemy z odpoczynkiem u osób wysoko wrażliwych doczekały się badań naukowych. Psycholodzy próbują znaleźć skuteczne sposoby na relaks, które pomogłyby się uwolnić spod ciężaru nieustannej analizy sytuacji i pisania czarnych scenariuszy wraz z odpowiedzią na nie.
Silne przeżywanie emocji, w tym cudzych
Osoby wrażliwe niewątpliwie bardziej przeżywają wszystkie emocje, w tym cudze. Nawet euforia po sukcesie przyjaciółki może utrudniać wieczorne zasypianie. Problemy ze snem powstają też jako odpowiedź na lęki innych osób, które udzielają się również nam.
Co generuje zmęczenie psychiczne?
Świat jest pełny problemów i trudnych emocji. Widząc reportaże z wojny, doniesienia o kolejnym dzieciobójstwie osoby wrażliwe przeżywają prawdziwy koszmar. Także trudny klient w pracy wpływa bardzo negatywnie na ich samopoczucie i zadowolenie z życia. Nadmiar obowiązków i oczekiwań rodzi zmęczenie psychiczne. Na domiar złego osobom wrażliwym trudniej przychodzi oderwanie się od problemów.
Snucie czarnych scenariuszy
Wysoka wrażliwość sensoryczna często idzie w parze z galopadą myśli i snuciem czarnych scenariuszy. Gdy zastanawiasz się, co odpisze klient na twojego maila, tworzysz różne wersje. Jednak nasz mózg bardziej wyłapuje te negatywne i to na nich się koncentruje. W rezultacie udziela ci się stres, który utrudnia wieczorne zasypianie i sprawia, że rano budzisz się zmęczona.
Problemy z odpoczynkiem u osób wysoko wrażliwych – jak sobie z nimi radzić?
Problemy z odpoczynkiem to zmora naszych czasów, nie tylko w przypadku osób wysoko wrażliwych. Jak sobie poradzić z nadmiernym obciążeniem psychicznym i realnie się zrelaksować? Pomocne może okazać się odwracanie myśli. Najlepiej skupić się na jakimś problemie lub czynności, która wymaga od nas pełnego zaangażowania. Krótko mówiąc, gdy coś zaczyna cię martwić, możesz zadzwonić do przyjaciółki. Nawet jak porozmawiasz z nią o czymś zupełnie innym, np. planach na weekend, to oderwiesz się od własnych myśli i rozładujesz napięcie nerwowe. Bardzo korzystnie na samopoczucie osób wysoko wrażliwych działa kontakt z naturą.
Utrata wewnętrznej równowagi – co ją może spowodować?
Pamiętajmy, że filiżanka herbaty, trudna rozmowa z szefem – wszystko to mocno obciąża psychikę osób wysoko wrażliwych, nawet gdy miało miejsce rano. Przez teinę możesz mieć problemy z zasypianiem. Natomiast trudna rozmowa z szefem nieustannie jest analizowana przez twój mózg. Zasypiasz na ogół wtedy, gdy ten przepracuje wszystkie możliwe scenariusze. Niewątpliwie po wydarzeniach budzących emocje trudniej odzyskać wewnętrzną równowagę, dlatego trzeba spróbować się wyciszyć, idąc np. na zakupy czy rozmawiając przez telefon.