Na początku grudnia obchodzimy tradycyjne polskie święto górników. Barbórka ma swoje rytuały i jest jednym z ważniejszych wydarzeń, szczególnie na Śląsku.
Kult św. Barbary
Święto wszystkich górników jest obchodzone w Polce 4 grudnia. To dzień św. Barbary z Nikomedii, która jest patronką dobrej śmierci i trudnej pracy. Legenda głosi, że uciekając, schroniła się w skale. Być może właśnie dlatego umiłowali ją sobie górnicy, hutnicy, kamieniarze czy więźniowie. Wedle tradycji, w święto Barbary wkłada się gałązki wiśni i ziarna zboża do wody. Mają zakwitnąć na Boże Narodzenie. Są również nazywane gałązkami św. Barbary. Święta jest współpatronką archidiecezji katowickiej i patronuje Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Dzień Górnika czyli Barbórka
W dzień św. Barbary obchodzona jest Barbórka. To szczególne święto dla górników. Obchody rozpoczyna uroczysta msza święta, oczywiście przy figurze św. Barbary. Orkiestra górnicza gra hymn, przemierzając w pochodzie ulice osiedli górniczych. Z okazji Barbórki odbywają się specjalne uroczystości i spotkania wszystkich pracowników oraz ich rodzin. Kopalnie organizują nawet koncerty i zabawy. Etatowi pracownicy otrzymują z tej okazji finansowe nagrody barbórkowe za swoją pracę w przemyśle górniczo-hutniczym.
Barbórkowe tradycje
Jedną z tradycji, towarzyszących Barbórce są karczmy piwne. Udział w nich biorą nie tylko górnicy, ale także emerytowani pracownicy kopalni, naukowcy z wydziałów górniczych czy ich studenci. Istnieje stary rytuał, według którego odbywa się zabawa. Uczestniczy zsiadają przy dwóch stołach. Przy jednym starci pracownicy a przy drugim młodsi. Zebrani dzielą się na stronę lewą i prawą. Podczas zabawy zbierają punkt, współzawodnicząc ze sobą. Cała tradycja rozpoczyna się od odśpiewania przez wszystkich hymnu górniczego. Obowiązkiem jest założenie munduru górniczego. Wszystkie jego elementy muszą być zgodne z przyjętymi wytycznymi. Każdy błąd jest bowiem karany zakłuciem w dyby lub wypiciem piwa z dodatkiem soli. W trakcie karczm piwnych wspomina się zabawne zdarzenia z życia górników i poprzedniej zabawy. Wręcza się również szpady górnicze czy drobne upominki. Podczas tego wydarzenia, do górniczej braci przyjmowani są nowi adepci. Zwyczaj ten sięga czasów średniowiecza i przypomina pasowanie na rycerza. Najpierw odbywa się uroczyste ślubowanie oraz symboliczny skok przez skórę. Nowy górnik jest mianowany szpadą. Od tej pory zostaje oficjalnie przyjęty przez resztę górników.
Górnictwo to bardzo ciężki przemysł ale niezwykle dla nas ważny. Bez węgla czy innych złóż nie moglibyśmy pozyskiwać potrzebnej nam energii i ciepła. Barbórka jest uhonorowaniem trudnego i niebezpiecznego zawodu górnika, który bez wątpienia zasługuje na tak wyjątkowe święto.
Katarzyna Antos