Pęknięcie macicy to rozejście się struktur ściany tego narządu. Może wystąpić w czasie ciąży lub w trakcie porodu. Najczęściej pęka dolny odcinek macicy. Szczególnie narażone są te kobiety, które wcześniej przebyły cesarskie cięcie. Wada ta może powstać w wyniku silnych skurczów macicy lub na skutek czynności położniczych. W rzadkich przypadkach patologiczna budowa narządu może sprawić, że nastąpi jego samoistne pęknięcie. Jakie są objawy i przyczyny tego powikłania?
Pęknięcie macicy jest rzadkim, ale wyjątkowo niebezpiecznym powikłaniem porodu. W czasie ciąży uraz ten stanowi zagrożenie dla życia matki i dziecka. Przed jego nastąpieniem pojawiają się zwykle objawy świadczące o nieprawidłowościach, takie jak silne bóle podbrzusza. Z tego powodu w czasie porodu kobieta powinna być pod stałą opieką lekarza. Intensywniejszej obserwacji wymagają panie, które przebyły wcześniej cesarskie cięcie, mają powyżej 35 lat lub cierpiały z powodu urazów macicy.
Pęknięcie macicy – na czym polega?
Pęknięcie macicy to przerwanie ciągłości ścian tego narządu i pokrywającej go otrzewnej. Uraz następuje u kobiet w czasie ciąży, podczas porodu lub w połogu. Powikłanie to jest bardzo groźne, ale rzadkie – występuje raz na 8-15 tysięcy ciąż. Najczęściej pęka dolny lub tylny odcinek macicy, choć zdarzają się nietypowe wady, w wyniku których uszkodzony zostaje jej trzon. Rany mogą być zarówno podłużne, jak i poprzeczne. Pęknięcie macicy może być zupełne. W jego wyniku płód przedostaje się do jamy otrzewnej. W urazie niezupełnym nie następuje rozejście się struktur otrzewnej.
Rodzaje i przyczyny pęknięcia macicy
Medycyna w zależności od przyczyn powstania wyróżnia trzy rodzaje pęknięcia macicy. Samoistny uraz powstaje w czasie ciąży lub w trakcie porodu. Jest wynikiem patologii w obrębie mięśnia macicy. Przyczyną pęknięcia narządu są blizny pooperacyjne, wrośnięte łożysko czy niedorozwój macicy. Urazowe pęknięcie powstaje w wyniku nieprawidłowych zabiegów położniczych. Ma miejsce w czasie porodu kleszczowego, przy ręcznym wydobywaniu łożyska lub obracaniu niewłaściwie ułożonego płodu. Ostatnim typem nieprawidłowości jest retrakcyjne pęknięcie macicy. Wynika z nieproporcjonalnych rozmiarów dziecka w stosunku do wymiarów miednicy matki.
Jak objawia się pęknięcie macicy?
Zanim dojdzie do pęknięcia macicy, u rodzącej pojawiają się objawy prodromalne świadczące o zagrożeniu. Najbardziej charakterystyczne są silne bóle podbrzusza utrzymujące się pomiędzy skurczami mięśnia macicy. Widoczne jest również duże napięcie więzadeł obłych narządu. Prześwitują one wyraźnie przez powłoki brzuszne kobiety. Wystąpić może lekka gorączka i przyspieszony puls. Gdy dojdzie do pęknięcia macicy, ból staje się bardzo nasilony. Rodząca może doznać wstrząsu, staje się blada i intensywnie się poci. Pojawia się też krwawienie z dróg rodnych, a akcja porodowa zatrzymuje się.
Które kobiety narażone są na pęknięcie macicy?
Czynnikiem, który w najwyższym stopniu predysponuje do pęknięcia macicy, są blizny na tym narządzie. Najczęściej zdarza się ono w wyniku przebytego wcześniej cesarskiego cięcia. Znacznie niższe, lecz wciąż istniejące ryzyko występuje, gdy ciężarna jest w zaawansowanym wieku lub jej ciąża jest wielopłodowa. Groźne może być też wrośnięcie łożyska w ścianę macicy lub powiększenie tego narządu w wyniku wielowodzia. Pęknięcie macicy może nastąpić, jeżeli kobieta wcześniej doznała jej urazu wskutek wypadku. Uraz wystąpić może także przez czynności położnicze, na przykład wykorzystanie próżnociągu lub ręczne wydobycie łożyska.
Postępowanie przy pęknięciu macicy
Działania terapeutyczne podjęte przez lekarzy zależą od stopnia zaawansowania pęknięcia macicy. Zagrożenie urazem wymaga podania leków rozkurczowych i wykonania cesarskiego cięcia. Jeżeli narząd pęka zupełnie, postępowanie ma na celu uratowanie życia dziecka i matki. W tym celu specjaliści otwierają powłoki brzuszne, wyjmują płód i zeszywają uszkodzoną macicę. Niekiedy uraz jest tak rozległy, że cały narząd trzeba usunąć. Towarzyszy mu znaczna utrata krwi, dlatego rodząca najczęściej wymaga jej transfuzji. Podawane są także antybiotyki, które zapobiegają zakażeniu pooperacyjnemu. Pęknięcie macicy to poważna nieprawidłowość, po której pacjentka będzie wymagała opieki i wsparcia ze strony najbliższych.
Karolina Solga