Testosteron u mężczyzn wytwarzany jest przez jądra. U kobiet jego synteza następuje w niewielkich ilościach w jajnikach, korze nadnerczy i łożysku w czasie ciąży. Produkcją testosteronu zarządza przysadka mózgowa kontrolowana przez podwzgórze. Ten istotny hormon u panów odpowiada za męskie cechy: niską barwę głosu, rozwój narządów płciowych czy typowe owłosienie. Co ważne, testosteron pełni też ważne funkcje u pań. Wpływa na poziom libido, prawidłowe stężenie glukozy we krwi czy gęstość kości. Jego stężenie nie może jednak wynosić więcej niż 25-100 mg/ml krwi. Czym skutkuje nadmiar testosteronu u kobiet?
Testosteron jest podstawowym męskim hormonem steroidowym, odpowiedzialnym za ich cechy płciowe. Istotny jest także dla kobiet. Aby spełniał swoje funkcje, jego poziom musi mieścić się w pewnych granicach normy. Zarówno niedobór, jak i nadmiar testosteronu niosą ze sobą przykre skutki. Szczególnie widoczna jest zbyt duża ilość tego hormonu u kobiet. Jej skutkiem może być hirsutyzm, trądzik, łysienie czy nadciśnienie. Czy dolegliwości te można skutecznie leczyć?
Testosteron u kobiet – dlaczego jest istotny?
Testosteron u kobiet produkowany jest przez korę nadnerczy i jajniki. W czasie ciąży wytwarza go również łożysko. U młodych dziewczyn ilość tego hormonu stanowi jedynie 10% ilości obecnej u mężczyzn w tym samym wieku. Wraz z upływem czasu jego poziom u kobiet wzrasta, a u panów obniża się. Na stężenie testosteronu wpływa również masa ciała – jest ono wyższe u pań otyłych. Ten organiczny związek jest szczególnie istotny dla mężczyzn, ponieważ odpowiada za ich cechy płciowe i prawidłową spermatogenezę. Hormon pełni jednak ważne funkcje dla obu płci. Odpowiedzialny jest za właściwą pracę układu krążenia, odpowiednią gęstość kości i prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Ma także niebagatelny wpływ na nasze libido oraz wzrost masy mięśniowej.
Z czego wynika nadmiar testosteronu u kobiet?
Nadmiar testosteronu u kobiet związany jest z hiperandrogenizmem, czyli zawyżonym wydzielaniem męskich hormonów. Ponieważ sekrecja androgenów ma miejsce w nadnerczach i jajnikach, to właśnie w ich wadliwym funkcjonowaniu należy upatrywać przyczyn problemu. Niekiedy zaburzenia są jedynie czynnościowe. Opierają się wtedy na nadmiernej produkcji testosteronu przy braku organicznych zmian w narządach. Hiperandrogenizm wynikać może z wrodzonego przerostu nadnerczy lub obecności na nich guzków. Często związany jest też ze schorzeniami jajników. Nadmierna ilość testosteronu może być efektem zespołu policystycznych jajników lub przerostu komórek osłonki jajnika. Na zaburzenie to wpływa także przyjmowanie niektórych leków, menopauza oraz zbyt duża ilość prolaktyny, czyli hiperprolaktynemia.
Nadmiar testosteronu u kobiet – jak się objawia?
Stężenie testosteronu u kobiet oznaczane jest poprzez badanie krwi. Jego prawidłowa wartość powinna wynosić od 0,69 do 2,77 nmol/l (25-100 mg/ml). Zbyt niski wynik sugeruje cukrzycę lub osteoporozę. Nadmiar testosteronu za to może stanowić dla kobiety bardzo duży problem. Może przyczynić się do zatrzymania miesiączkowania i niepłodności. Nierzadko występuje także hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie ciała typu męskiego. Włosy rosną wtedy na klatce piersiowej, plecach i twarzy, co często staje się przyczyną kompleksów. Panie z hiperandrogenizmem mogą zauważyć u siebie łysienie czołowe i zwiększoną masę mięśniową. Nierzadko cierpią na nadciśnienie, otyłość typu brzusznego oraz trądzik. Zwiększa się u nich także ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Jak obniżyć poziom testosteronu?
Podstawą leczenia hiperandrogenizmu jest dokładne rozpoznanie jego przyczyny. Każde schorzenie, które jest przyczyną nadmiaru testosteronu, wymaga innej terapii. Lekarz powinien zlecić nam badanie krwi pod kątem androgenów, a także wykonać badanie ultrasonograficzne narządów rodnych. Najczęściej w kuracji stosowane są tabletki antykoncepcyjne. Mają one za zadanie uregulować gospodarkę hormonalną organizmu. Niekiedy podaje się paniom także leki sterydowe, które typowo stosowane są w leczeniu cukrzycy typu 2. Istotna jest także zmiana trybu życia – w wielu przypadkach pomocna okazuje się aktywność fizyczna i zdrowa dieta. Panie cierpiące na hirsutyzm dodatkowo usiłują pozbyć się uciążliwego i nieestetycznego owłosienia. W tym przypadku sprawdzają się kosmetyki i urządzenia do depilacji. Najbardziej skuteczne jest jednak usuwanie włosów za pomocą zabiegów laserowych.
Karolina Solga