Imieniny Barbary przypadają na 4 grudnia. W tym wyjątkowym dniu obchodzimy święto górników, zwane jako Barbórka. Jakie tradycje i zwyczaje są z nim związane?
Święta Barbara
Święta Barbara nie miała łatwego i długiego życia. Pochodziła z Nikomedii i żyła w III wieku. Wywodziła się z pogańskiej rodziny, ale odnalazła ścieżkę wiary i postanowiła przyjąć chrześcijaństwo. Zachowanie Barbary nie spodobało się ojcu, który zmuszał ją, by wyparła się swojej wiary. Bezwzględny ojciec doniósł na swoją córkę, za co została uwięziona w wieży. Najprawdopodobniej została ścięta mieczem. Legenda głosi, że Barbara uciekająca przed ojcem schroniła się w skale, która w cudowny sposób się przed nią rozstąpiła. Święta Barbara jest patronką górników, marynarzy, żołnierzy czy kamieniarzy oraz dobrej śmierci i trudnej pracy. Jest także orędowniczką w czasie burz i pożarów. Jej kult jest wciąż żywy w kościele katolickim oraz prawosławnym. Górnicy w sposób szczególny obchodzą imieniny Barbary, co wiąże się z wieloma tradycjami.
Barbórka
Nasza bohaterka zginęła męczeńską śmiercią,za co została wyniesiona na ołtarze. Święta Barbara została patronką trudnej pracy i jest jedną z najbardziej czczonych świętych. Choć jest kobietą, została patronką osób pracujących w górnictwie. Mówi się bowiem, że kobieta pod ziemią przynosi pecha. Obchody Barbórki przypadają na 4 grudnia i swoją tradycję polską pamiętają od XVIII wieku. Wraz z biegiem czasu narodziły się także świeckie tradycje barbórkowe. Świętowanie zaczynano od uroczystości kościelnych. W tym dniu górnicy zakładają odświętne mundury, z charakterystycznymi czapkami – czako z dodatkiem pióropuszy. Ich poszczególne barwy oznaczają stanowiska, zajmowane przez górników. Do kościoła wyrusza orkiestra oraz wszyscy pozostali górnicy. Po oficjalnych uroczystościach w kościołach, odbywają się pozostałe tradycje, związane z Barbórką. Wciąż są one pielęgnowane przez ośrodki górnicze w Polsce. Nie bez powodu jedną z barw górników jest czerń, która symbolizuje ziemię.
Skok przez skórę
W barbórkowej tradycji nie może zabraknąć karczmy piwnej. Spotkania gwarków, czyli górników przy piwie i zabawach to część obchodów dnia św. Barbary. Z tej okazji odbywają się biesiady, podczas której przyjmuje się młodych górników, czyli lisów. W gospodach śpiewa się biesiadne, górnicze pieśni, podczas których adepci wykonują skok przez skórę, swoisty egzamin górnika. Po symbolicznym skoku, następuje pasowanie na górnika i odprowadzenie młodych do stołu. Z okazji Barbórki przygotowywane są okazjonalne kufle, z których pije się złocisty trunek. Tradycje są kultywowane także w formie humorystycznych inscenizacji, które odbywają się na uczelniach wyższych, związanych z górnictwem.
Już 4 grudnia, ponownie będziemy obchodzić święto górników, czyli Barbórkę. Z okazji święta życzymy wszystkim górnikom Szczęść Boże!
Katarzyna Antos